ေရးပါ အမွန္ကိုရိုးသားစြာေရးပါ

ၾသဂုတ္လ ၃၁  ဘေလာ့ဂါမ်ားေန႔ အမွတ္တရ စာတစ္ပုဒ္ေရးခ်င္ ပါတယ္။ မႏွစ္တုန္းကလည္း ဘေလာ့ဂါေန႔မွန္း မသိလိုက္ေပမဲ့ မေန႔ကေ၀ဒနာ ဆိုတဲ့စာတစ္ပုဒ္ကို ေရးျဖစ္လိုက္ ပါတယ္။ ကၽြန္မ ဘေလာ့ေရးတာ (၂) ႏွစ္ရွိပါျပီ။ လာဖတ္တဲ့သူ ေျပာရေလာက္ေအာင္ မမ်ားေပမဲ့ ကၽြန္မစာေတြ ဆက္ေရးေနပါတယ္။ မေလးရွားကထုတ္တဲ့ အျပင္စီး မဂၢဇင္းမွာေတာ့ အျမဲေရးျဖစ္တယ္။ ျမန္မာနက္၀ပ္ နဲ႔ ေမတၱာဥယ်ဥ္မွာ ကၽြန္မေရးတဲ့ စာအခ်ိဳ႕တင္ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးတာကို ၀ါသနာပါလို႔ ကၽြန္မေရးပါတယ္။ စာေရးျခင္း စာဖတ္ျခင္းအလုပ္ကို ျမတ္နိဳးလို႔ ကၽြန္မအခ်ိန္ေတြကို စာေပအတြက္ မ်ားမ်ားသံုးနိဳင္ေအာင္ ၾကိဳးစားပါတယ္။
 

ကၽြန္မ ဘေလာ့မေရးခင္က စီနီယာ၀ါရင့္ဘေလာ့ဂါမ်ားရဲ႕ စာေတြလိုက္ဖတ္ျပီး သူတို႔ကို ေလးစားအားက်ခဲ့ပါတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳ ဗဟုသုတေတြကို မွ်ေ၀ခ်င္ၾကလို႔ အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး အလကားေရးသား ေနၾကတဲ့ ဘေလာ့ဂါမ်ားကို ေလးစားတဲ့အေၾကာင္း စာေရးဆရာမ ေဒၚနုႏုရည္ (အင္း၀)ရဲ႕ ဂုဏ္ျပဳစာကိုဖတ္မိဖူး ပါတယ္။  အခ်ိဳ႕က ေရးခ်င္တဲ့စာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးရေအာင္ ဘေလာ့မွာေရးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ မေရးရမေနနိဳင္လို႔ ေရးတယ္၊ အခ်ိဳ႕ကလည္း အထီးက်န္ေ၀ဒနာကို ကုစားဖို႔ ဘေလာ့ေရးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စာဖတ္သူေတြ ႏွစ္သက္ရာစာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖတ္နိဳင္ေအာင္ မိမိတို႔အားသန္သလို ေရးၾကတာ ေကာင္းပါတယ္။ နယ္ပယ္ေပါင္းစံုက အေတြ႔အၾကံုေတြကို အေတြးရွဳေထာင့္မ်ိဳးစံုနဲ႔ ေရးၾကတာ လိုက္ဖတ္လို႔ေတာင္ မကုန္နိဳင္ဘူး။

စာေပပညာရွင္ေတြ ၀ါသနာရွင္ေတြ စာေရးၾကတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာနဲ႔ အိုင္တီပညာရွင္ေတြ စာေရးၾကတယ္။ ထို႔အတူပဲ ေက်ာင္းဆရာမ၊ သူနာျပဳနဲ႔ အိမ္ရွင္မေတြ စာေရးၾကရင္သိပ္ေကာင္း ပါတယ္။ ေတြ႔ၾကံဳ ခဲ့သမွ်ကို ျပန္ဆင္ျခင္သံုးသပ္ျပီး စာေတြေရးရင္ ဘ၀စာမ်က္ႏွာေတြဟာ အကၡရာတင္က်န္ရစ္ ပါလိမ့္မယ္။ စာေရးျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး၊ ျပန္လည္ဆင္ျခင္းသံုးျခင္း ( Reflection) အေၾကာင္း အနည္းငယ္ ထည့္ေရးခ်င္ပါတယ္။ ပညာရပ္တိုင္း နယ္ပယ္တိုင္းမွာ ျပန္လည္ဆင္ျခင္သံုးသပ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ Reflective practice ရွိမွသာ တိုးတက္နိဳင္ပါတယ္။ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေတြးၾကတယ္၊ အရင္ကအေၾကာင္းေတြကို စျမံဳ႕ျပန္ေျပာၾကတယ္ ဆိုတာဟာလည္း Reflection လို႔ဆိုနိဳင္ပါတယ္။ ျပန္ေတြး ျပန္ေျပာတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲက တရားနညး္လမ္းမက်တာေတြ အားနည္းခ်က္ေတြကို အမွန္တိုင္းျပန္ျမင္နိဳင္ျပီး၊ ဘယ္လိုျပဳျပင္သင့္တယ္ ဆိုတာကို ေတြးနိဳင္ သံုးသပ္နိဳင္ရင္ေတာ့ (Critical Reflection) အဆင့္ကို ေရာက္ပါတယ္။ ေတြးနိဳင္ သံုးသပ္နိဳင္ျပီး၊ ဖတ္ေကာင္းတဲ့ စာေတြေရးနိဳင္ဖို႔ စာဖတ္အားေကာင္းဖို႔ လိုျပန္ပါတယ္။

ဆင္ျခင္သံုးသပ္မိသမွ်ကို အမ်ားသိေအာင္ ျပန္ေရးတာကေတာ့ (Reflective writing) ျဖစ္ပါတယ္။ ဂဘ္စ္ရဲ႕ ျပန္လည္ဆင္ျခင္နည္း ပံုစံ (Gibb’s Model of Reflection) ဥပမာေပးျပီး၊ ျပန္လည္ဆင္ျခင္ စားေရးနည္းေလးကို အက်ဥ္းခ်ံုဳး ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။ ဒီေမာ္ဒယ္က လြယ္ကူရွင္းလင္းလို႔ လူၾကိဳက္မ်ားပါတယ္။ သူနာျပဳ ဘာသာရပ္မွာ Reflective Assignments ေရးရင္ ဒီေမာ္ဒယ္ကို ေတာ္ေတာ္မ်ား သံုးၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အျခားပညာရပ္ နယ္ပယ္ေတြမွာလည္း သံုးလို႔ေကာင္းပါတယ္။ 

ပထမဆံုးအဆင့္မွာ ေရးသားတင္ျပျခင္း (သို႔) ေဖာ္ထုတ္ေျပာျပျခင္း (Description) ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႔ၾကံဳခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ကို အစီအစဥ္ တက်ေရးမယ္။ စာဖတ္သူနားလည္ေအာင္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းနဲ႔ စိတ္၀င္စားစရာ ျဖစ္ေအာင္ေရးမယ္။ စာေရးတဲ့ အေလ့အက်င့္ မ်ားလားရင္ အေရးအသား ပိုမိုေကာင္းမြန္ ေျပျပစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အေၾကာင္းအရာေလး တစ္ခုကို ကၽြန္မေျပာၾကည့္ ပါမယ္။ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတဲ့ လူနာေတြ တပတ္သံုးၾကိမ္ ေက်ာက္ကပ္ေဆးျပီး အသက္ရွင္ရပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာမွသာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေက်ာက္ကပ္ေဆးဖို႔ ျဖစ္နိဳင္ပါတယ္။ မေလးရွားမွာေတာ့ ဆင္းရဲသားေတြ ေက်ာက္ကပ္ေဆးနိဳင္ေအာင္ ေစတနာရွင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ကူညီၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို ေတြးရင္းေရးရင္းက ေက်ာက္ကပ္မေဆးနိဳင္လို႔ ေ၀ဒနာကို မခ်ိမဆန္႔ ခံစားရတဲ့ ျမန္မာျပည္က လူနာေတြကို ကၽြန္မမ်က္စိထဲ ျပန္ျမင္ေယာင္မိပါတယ္။ ေတြးျပီး စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရတဲ့ ခံစားခ်က္ (Feeling) ဆိုတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္လာပါတယ္။ 

ခံစားခ်က္ေတြ အေတြးေတြဆိုတာ အင္မတန္ အဖိုးတန္တဲ့ နာမ္ပစၥည္းေတြပါ။ ခံစားရတဲ့အခါ ကၽြန္မတို႔ ေတြးေခၚတဲ့ ပံုစံေတြေျပာင္းသြား ပါတယ္။ ခံစားရလို႔ စာနာတတ္လာတယ္။ ကိုယ္တိုင္ခံစားရတာေတြကို သူမ်ားေတြသိေအာင္ ေရးလိုက္တဲ့အခါ အဲဒီခံစားခ်က္ေတြက စာဖတ္သူေတြဆီ ကူးသြားတယ္။ စာဖတ္သူေတြရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ထိရွသြားတယ္။ စာဖတ္ျခင္းကရတဲ့ ရသေတြဟာ လူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚကို ပံုစံေျပာင္းေပးနိဳင္ပါတယ္။ ခံစားရလို႔ ေတြးမိရာက ျပန္လည္သံုးသပ္တဲ့အဆင္ ့ (Evaluation) ကိုေရာက္လာပါတယ္။

 

Gibbs Model of Reflection, 1988

သစၥာ (မင္းကိုနိဳင္)

အမ်ိဳးသားေရးအတြက္
အသက္ေပးသြားေသာ
ရဲေဘာ္မ်ားအား တိုင္တည္သစၥာျပဳပါ၏။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုပ္၏ေသြး မနီေသးလွ်င္
အသင္တို႔ေသြး ပက္ျဖန္းေပး၍
ရဲေဆးတင္ေပးၾကပါေလ။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုပ္၏၀ိဥာဏ္ ေၾကာက္စိတ္၀င္၍
မခ်င့္မရဲ သတၱိနည္းလွ်င္
သင္တို႔၀ိဥာဏ္  ပူးကပ္၀င္၍
ကၽြန္ုအားထိန္းခ်ဳပ္သြားပါေလ။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုပ္သည္ကား အမ်ိဳးဂုဏ္ေမာက္ သစၥာေဖာက္
မေထာက္မညွာ ျပဳခဲ့ပါလွ်င္
အသင္တို႔၏ မညြတ္ေျပာင္းေသာ
ခြပ္ေဒါင္းလက္ျဖင့္
၀ိုင္းညွပ္ အျပစ္ေပးၾကပါေလ။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုအသက္ လမ္းတ၀က္မွ ေပးဆပ္ရလည္း
လူ႔ဘံုလမ္းခြဲ ၀မ္းမနည္းပဲ
တာ၀န္တရပ္ ေက်ပြန္မွတ္၍
ထပ္ဆင့္ေပ်ာ္၀င္ ကၽြန္ုပ္၀ိဥာဏ္သည္
ေဒါင္းအလံကိုဆြဲ ေလတြင္၀ဲ၍
သင္တို႔ရွိရာ ကၽြန္ုပ္လာမည္
ရင္ဖြင့္ၾကိဳၾကပါေလ။

မင္းကိုနိဳင္

အျပင္စီးမဂၢဇင္း၊ ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၃တြင္ ေဖာ္ျပေသာ မင္းကိုနိဳင္၏ ကဗ်ာ သို႔မဟုတ္ သစၥာစကားကို          ၈၈ ေငြရတု အမွတ္တရအျဖစ္ ကၽြန္မ၏ဘေလာ့တြင္ ေရးတင္မိပါသည္။

သစၥာတရားကို ျမတ္နိဳးသူ၊ သစၥာေစာင့္သိသူတိုင္းကို အေလးျပဳ ဦးညႊတ္လ်က္

ႏွလံုးလွ စာေပေဟာေျပာပြဲ (ဇူလိုင္ ၂၀၁၃၊ ၆၆ၾကိမ္ေျမာက္ အာဇာနည္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္)

 

ႏွလံုးလွ ပရဟိတလူငယ္မ်ား ေသြးလွဴရွင္အဖြဲ႔ (ကြာလာလမ္ပူ) ရန္ပံုေငြအျဖစ္ က်င္းပေသာ (၆၆)ၾကိမ္ေျမာက္ အာဇာနည္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ စာေပေဟာေျပာပြဲကို ဇူလိုင္လ (၁၄)ရက္ေန႔တြင္ SM ခန္းမ၌ က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ရန္ကုန္ နာေရးကူညီမွဳအသင္း ဒု-ဥကၠဌ ေဒၚသန္းျမင့္ေအာင္၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွ ကိုမင္းကိုနိဳင္ႏွင့္ ကိုဂ်င္မီတို႔မွ လာေရာက္ေဟာေျပာခဲ့ ပါသည္။ အခမ္းအနား မစတင္မွီ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနွင့္အကြ က်ဆံုးေလျပီးေသာ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အေလးျပဳျပီး၊ နိဳင္ငံေတာ္သီခ်င္းကို သီိဆိုၾကသည္။

ပညာတန္ခိုးႏွင့္ ပရဟိတလူမ်ိဳးေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ကိုဂ်င္မွီမွ ပထမဆံုးေဟာေျပာ ပါသည္။ စာေပေဟာေျပာပြဲသိုွ႔ တက္ေရာက္လာၾကေသာ ပုရိတ္သတ္မ်ားကို ကိုဂ်င္မီက ရင္ထဲကလာေသာ စကားျဖင့္ မဂၤလာပါဟု လွိဳက္လွိဳက္လွဲလွဲနဳတ္ဆက္၍ ေဟာေျပာပြဲကို စတင္ပါသည္။ ေဟာေျပာက်င္းပရန္ (၄)လခန္႔ ၾကိဳတင္ျပင္ထား ခဲ့ေသာ္လည္း လတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ လာရန္သင့္မသင့္ စံုးစမ္းခဲ့ရပါသည္။ မေလးရွားအဖြဲ႔မ်ားက ယခုလိုအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ လာရန္ပို၍လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာသျဖင့္ လာခဲ့ၾကပါသည္။ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာမ်ားအတြက္ ခြန္မ်ားမွ်ေ၀ေပးရန္ ေရာက္လာျခင္းျဖစ္သည္။

ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ပညာကိုတန္ဖိုးထား၍ ပရဟိတကို ျမတ္နိဳးေသာ လူမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ပညာတန္ခိုးႏွင့္ ပရဟိတ လူမိ်ဳးသာလွ်င္ ကမၻာမွာ အထက္တန္းသို႔ ေရာက္နိဳင္သည္။ ျမန္မာတို႔သည္ ပညာကို တန္ဖိုးထားပါလွ်က္ ပရဟိတကို ျမတ္နိဳးပါလွ်က္ ေအာက္က်ေနာက္က် ျဖစ္ေနရျခင္းမွာ ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္ေက်ာ္ ရက္ရက္စက္စက္ ဖ်က္ဆီးခံ ခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ပညာဆိုသည္မွာ အမွန္တရားကို ထိုးထြင္းသိျမင္နိဳင္ျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ ပညာဟုဆိုလွ်င္ အတန္းပညာႏွင့္ မျပီး၊ အတန္းပညာသည္ အမွန္တရားကို ထိုးထြင္းသိျမင္နိဳင္ရန္ အေထာက္အကူ ျပဳသည္။ အေျခခံပညာ အားနည္းသည့္အခါ အမွန္ကိုသိခြင့္မရ၊ လမ္းလြဲသြားၾကသည္။ ၁၉၈၈ ၀န္းက်င္က ပညာေရးသည္ ယခုအခ်ိန္ထက္စာလွ်င္ မဆိုးေသးဟုဆိုနိဳင္ေသာ္လည္း၊ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းမ်ား မလံုေလာက္ျခင္း၊ လက္ေတြ႔ေလ့လာရန္လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား ပ်က္စီးယိုယြင္းေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ထိေရာက္စြာ သင္ၾကားခြင့္မရခဲ့သည့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းက အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို ေျပာျပခဲ့ပါသည္။ သိပၸံပညာရွင္ ျဖစ္ခ်င္ေသာေၾကာင့္ ရူပေဗဒ ဘာသာရပ္ကို သင္ယူခဲ့ေသာ ကိုဂ်င္မီသည္ ရည္းမွန္းခ်က္ႏွင့္ ေ၀းခဲ့ရသည္။

အေျခခံပညာအားနည္း၍ အမွန္တရားကို သိခြင့္မရေသာ ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ အေၾကာက္တရားမ်ားေၾကာင့္ အမွန္ကိုထုတ္ မေျပာရဲၾကေပ။ အေၾကာက္တရားတြင္ ရိုးသားေသာ အေၾကာက္တရားႏွင့္ မရိုးသားေသာ အေၾကာက္တရားဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ မိမိေဆြမိ်ဳး အသိုင္းအ၀ိုင္း ထိခိုက္နစ္နာမည္ကို စိုးရိမ္၍ေၾကာက္ျခင္းသည္ ရိုးသားေသာ အေၾကာက္တရားျဖစ္သည္။ မိမိၾကီးပြားခ်မ္းသာေရးအတြက္ အထက္ဖား ေအာက္ဖိလုပ္ျခင္းသည္ မရိုးသားေသာ ေၾကာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အမွန္တရားကို ျမတ္နိဳးေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ အမွန္တရားကို ျပခြင့္မရပါက ႏွလံုးသားထဲတြင္ သိမ္းဆည္းထားျပီး၊ အခြင့္အေရးရပါက အမွန္ကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကသည္။            ၈၈ အေရးအခင္းၾကီးသည္ အမွန္ကို ထုတ္ေဖာ္ျပေသာ သာဓကျဖစ္သည္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္သည္ အခြင့္အေရးရခိုက္ အမွန္တရားကို ျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ မၾကာေသးခင္ ၂၀၁၀ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္္သည္လည္း အမွန္တရားကို ဖြင့္ျပလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ဘ၀ပညာ ဘိုးဘြားေတြဆီမွာရွာ

ျမန္မာဖတ္စာမွာသင္ရတဲ့ အဖိုးအိုနဲ႔ သားသံုးေယာက္အေၾကာင္းကို မွတ္မွိၾကပါလိမ့္မယ္။ အိမ္ေနာက္ေဖး ေစ်းဆိုင္တည္ပါ၊ တရြာတက်ီေဆာက္ပါ၊ ဦးေခါင္းသံုးလံုးရွိသူကို ဆည္းကပ္ပါ လို႔ အဖိုးအိုက သားေတြကို ဆံုးမခဲ့တဲ့ စကားသံုးခြန္းဟာ ဘ၀တခုတည္ေဆာက္ရာမွာ အေရးပါေသာ ပညာရွိစကား ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေခါင္းသံုးလံုးရွိသူကို ဆည္းကပ္ပါ ဆိုတဲ့စကားနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး၊ ကၽြန္မရဲ႕ အေတြးအျမင္ အခ်ိဳ႕ကို ကိုယ္ေတြ႔သေဘာနဲ႔ယွဥ္ျပီး ေဆြးေႏြးတင္ျပလိုပါတယ္။

အသက္အရြယ္အိုမင္းလာတဲ့ အဖိုးအိုအဖြားအိုေတြ ဦးေခါင္းကို တည့္ေအာင္မထိန္းနိဳင္ေတာ့ပဲ ဒူးႏွစ္လံုးၾကား ေခါင္း၀င္ေနတဲ့ အေျခအေေရာက္ေနၾကတာကမို႔  ဦးေခါင္သံုးလံုးရွိသူအျဖစ္ တင္စားျခင္းျဖစ္ ပါတယ္။ ပထမအရြယ္၊ ဒုတိယအရြယ္နဲ႔ တတိယအရြယ္ အရြယ္သံုးပါးက အေတြ႔ၾကံဳေတြရွိေနၾကလို႔ အဖိုးအဖြားေတြဟာ တကယ္လည္း ဦးေႏွာက္ သံုးခုရွိၾကသူေတြပါ။ ကၽြန္မတို႔ထက္အရင္ လူျဖစ္ခဲ့ၾကသူေတြမို႔ ကၽြန္မတို႔ မသိေသးတာေတြကို ေတြ႔ၾက၊ၾကံဳၾက၊ သိျပီးေနၾကသူေတြျဖစ္တဲ့ အဖိုးအိုအဖြားအိုေတြကို မွီ၀ဲဆည္းကပ္ နည္းယူၾကဖို႔လိုပါတယ္။ ယူတတ္မယ္ဆိုရင္ သံုးမကုန္နိဳင္တဲ့ ဘ၀ပညာေတြကို အဖိုးအို အဖြားအိုေတြဆီက ရယူနိဳင္ပါတယ္။ အနီးစပ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ မိဘဖိုးဖြားေတြဟာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ လက္ဦးဆရာ ငယ္ဆရာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္မ ငယ္ငယ္က အေမ့ဘက္က အဖိုးနဲ႔အဖြားနဲ႔ပဲ ရင္းႏွီးခဲ့ပါတယ္။ အေဖ့ဘက္က အဖိုးနဲ႔အဖြားက အသက္တိုၾကသူေတြမို႔ ကၽြန္မ မျမင္ဖူးလိုက္ပါ။ အေမဘက္က ကၽြန္မရဲ႕ အဖိုးနဲ႔အဖြားႏွစ္ေယာက္လံုး ေျမးေတြအေပၚ သံေယာဇဥ္ၾကီးၾက ပါတယ္။ အဖိုးရဲ႕အေၾကာင္းကို ကၽြန္မေရးတဲ့ ကရင္ေစ်းေရာင္း ေဆာင္းပါးမွာ အနည္းငယ္ ထည့္ေရးခဲ့ပါတယ္။ သေဘာထားေျဖာင့္တဲ့ ကၽြန္မတို႔အဖိုးဟာ ခြတီးခြက်သိပ္နိဳင္ ပါတယ္။ သူ႔အင္းကငါးေတြကို အမ်ိဴးေတြက စိတ္ၾကိဳက္သယ္ေနတာကို အေဒၚေတြက မေက်နပ္လို႔ ေျပာမိရင္ အဖိုးက သိပ္စိတ္ဆိုးပါတယ္။ ကၽြန္မအေဒၚေတြ အိမ္ေရွ႕မွာ အလွပန္းေတြစိုက္ထားတာကိုလည္း အဖိုးက မ်က္စိစပါးေမႊးစူးပါတယ္။ အိမ္ကိ္ုလာတဲ့ ဧည့္သည္ေတြက ပန္းေတြစိုက္ထားတာ သိပ္လွတာပဲလို႔ ေျပာရင္ အဖိုးက ဘ၀င္မက်ပါဘူး။ အခုေနသာ အဖိုးရွိေနေသးရင္ ပန္းေတြစိုက္တာကို ဘာလို႔မၾကိဳက္တာ လဲလို႔ ကၽြန္မေမးခ်င္ပါတယ္။ ငယ္ငယ္ကေတာ့ အဖိုးေၾကာက္ရေတာ့ မေမးရဲခဲ့ပါဘူး။ ထမင္းစားျပီးရင္ ဗိုက္တင္းတယ္လို႔ ညည္းမိရင္ အဆူခံရပါတယ္။ ထမင္းစားရင္ အစာေၾကလြယ္ေအာင္ ဗိုက္ျပည့္ရံုပဲ စားရမယ္၊ မဆန္႔ရင္ကာ မစားရဘူးလို႔ အဖိုးက ဆံုးမပါတယ္။

ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသား ကၽြန္မအဖိုးဟာ ပညာရွိတေယာက္ မဟုတ္ေပမဲ့ သူေတာ္ေကာင္း တေယာက္လို႔ေတာ့ ေျပာနိဳင္ပါတယ္။ ၀ါတြင္းသံုးလမွာ ဥပုဥ္ေန႔တိုင္း မပ်က္မကြက္ ဥပုဥ္ေစာင့္ပါတယ္။ အခါတြင္းဆိုရင္ သၾကၤန္ အၾကိဳေန႔ကေန ႏွစ္ဆန္းတရက္ေန႔ထိ ဥပုဥ္န႔ဲပဲေနပါတယ္။ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲေတြ ၀ါသနာမပါတဲ့ အဖိုးဟာ ဘုနး္ၾကီးဆိုရင္ သိကၡာပုဒ္မ်ားနဲ႔ ညီေအာင္ေနမွ ၾကည္ညိဳပါတယ္။ သမီးငါးေယာက္ေမြးထားတဲ့ အဖိုးဟာ သူ႔သမီးေတြကို သူမ်ားေယာက်္ားကလြဲရင္ ဘယ္သူနဲ႔မဆို သေဘာတူတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီစာရိတၱ ေသြးကို အေမေကာင္းေကာင္း အေမြရခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶစာေပ က်န္းဂန္တတ္ကၽြမ္းတဲ့ အဖိုးကို မရွင္းမလင္းတာ ရွိရင္ အကုန္ေမးလို႔ ရပါတယ္။ ငယ္ငယ္က ေမးရေကာင္းမွန္း မသိခဲ့တဲ့ကၽြန္မ ခုေနမ်ားအဖိုးရွိေနေသးရင္ သိပ္ေကာင္းမွာပဲလို႔ ေတြးမိပါတယ္။ 

ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ

က်န္းမာေရး မေကာင္းလို႔ ေငြကုန္လူပန္း ျဖစ္ေနၾကတဲ့ လူနာေတြအတြက္ စိတ္မသက္မသာျဖစ္မိလုိ႔ က်န္းမာျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းတရားေတြျဖစ္တဲ့ ကံ၊စိတ္၊ဥတု၊ အာဟာရ အေၾကာင္းကို စာတစ္ပုဒ္ေရးဖို႔ စိတ္ကူးမိပါတယ္။ ျမန္မာတိုင္းရင္း ေဆးပညာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးကၽြန္မမွာ ဗဟုသုတအေျခခံ မရွိတဲ့အတြက္ ကၽြန္မေလ့လာမွတ္သားထားတဲ့ အေနာက္တိုင္း ေဆးပညာအယူအဆနဲ႔ လူေနမွဳဘ၀ အေတြးအျမင္အခ်ိဳ႕ကို ဆက္စပ္ျပီး ေဆြးေႏြးတင္ျပ သြားပါမယ္။

နံပါတ္တစ္ အေရးၾကီးဆံုးအေၾကာင္းကေတာ့ ကံပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကံေၾကာင့္ လူေတြက်န္းမာၾကတယ္၊ အနာေရာဂါ ထူေျပာၾကတယ္။ ကံဆိုတဲ့ေနရာမွာ အတိတ္ဘ၀ကျပဳခဲ့တဲ့ကံ၊ ယခုဘ၀ျပဳခဲ့တဲ့ကံ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးနဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။ အရင္ဘ၀က သီလမလံုတဲ့လူ၊ သူတစ္ပါးကို ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခဲ့တဲ့လူေတြဟာ အနာေရာဂါထူေျပာတတ္တယ္ ဆိုတာကို ကံ၊ကံ၏ အက်ိဳးကို ယံုၾကည္သူတိုင္း လက္ခံၾကပါလိမ့္မယ္။ ဘယ္သူမျပဳ မိမိမွဳဆိုသလို အရင္ဘ၀က မေကာင္းခဲ့လို႔ ဒီဘ၀မက်န္းမမာ ျဖစ္ေနရသူေတြ ေနာင္ဘ၀ေကာင္းေအာင္ သီလေစာင့္ဖို႔လို ပါတယ္။ သီလစင္ၾကယ္ရင္၊ ၀ိပသနာ ဘာ၀နာပြားနိဳင္ရင္ ယခုဘ၀ခံစားေနရတဲ့ ေ၀ဒနာအခ်ိဳ႕ကို သက္သာေစနိဳင္ပါတယ္။ အရင္ဘ၀က သီလအားေကာင္းခဲ့လို႔ က်န္းမာေနသူေတြကလည္း က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္ေအာင္ ေနထိုင္ျပဳမူ ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မွန္အိပ္၊ မွ်တတဲ့ အာဟာရကို အခ်ိန္မွန္စား၊ ေလ့က်င့္ခန္း ပံုမွန္လုပ္ျပီး၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းရပါမယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာေရွာင္ရမယ္။ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ရမယ္။ အတိတ္ကံ ေကာင္းပါလွ်က္၊ ဒီဘ၀ျပဳတဲ့ကံ မေကာင္းရင္၊ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္မေနရင္ ေရာဂါထူပါလိမ့္မယ္။

ဒုတိယ အေရးၾကီးဆံုးအေၾကာင္းက စိတ္ပါ။ ကိုယ္က်န္းမာေရးနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရးဟာ တိုက္ရိုက္ကို ဆက္စပ္ေန ပါတယ္။ ယခုအျဖစ္မ်ားေနတဲ့ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ေသြးတိုး၊ ေလျဖတ္ေရာဂါနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါေတြဟာ အစားအေသာက္၊ လူေနမွဳစနစ္နဲ႔ စိတ္ဖိစီးမွဳ မ်ားလို႔ ျဖစ္ရတဲ့ေရာဂါေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မေလးရွားမွာ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ အသက္ႏွစ္ဆယ္ သံုးဆယ္အရြယ္အခ်ိဳ႕ေတြ ေသြးတိုးရွိၾကတယ္။ ေဆြမ်ိဳးမိသားစုရဲ႕ အၾကင္နာ ေမတၱာေတြနဲ႔ ကင္းကြာေနရျပီး၊ အဆင္မေျပတာ မေက်နပ္စရာေတြကို ေန႔စဥ္ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ စိတ္ဖိစီးမွဳ ဒဏ္ေတြေၾကာင့္ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႕ ေရာဂါရၾကတယ္။ လူေနမွဳစနစ္ ကေမာက္ကမ နိဳင္လွျပီး၊ စိတ္ဖိစီးမွဳေတြ သိပ္မ်ားၾကတဲ့ ျမန္မာျပည္ကလူေတြ ေရာဂါဘယ ထူေျပာၾကတယ္။ ေဆးကုစရာ ပိုက္ဆံမရွိလို႔ အသက္တိုၾကတယ္။ အာဖရိကန္ နိဳင္ငံေတြျပီးရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပ်မ္းမွ်လူ႕သက္တမ္းဟာ ကမၻာမွာအနိမ့္ဆံုး ျဖစ္ေနပါတယ္။

ေျမနိမ့္ရာလွံစိုက္...

အရွိန္အ၀ါ အားေကာင္းတဲ့ တိုင္းမဂၢဇင္းက အင္းအားခ်ည့္နဲ႔ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္က ဗုဒၵဘာသာေတြကို တဖက္ေစာင္း ေ၀ဖန္ေရးသားမွဳဟာ ေျမနိမ့္ရာ လံွစိုက္ခံရသလုိ ခံစားရပါတယ္။ ေျမနိမ့္ရာ အရပ္မွာ စည္ပင္ထြန္းကားတဲ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ သာသနာေတာ္ လွံစူးခံေနရျပီ။ အမွန္ကို ေရးတာဆိုရင္ ႏွစ္ဖက္စလံုးက လြန္တာေတြကို ေရးရမယ္မဟုတ္လား။ မေက်နပ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာေတြရဲ႕ တုန္႔ျပန္မွဳကို  မွဳစရာမလိုေတာ့ မိမိလိုရာဆြဲ ေရးထားတာ က်င့္၀တ္ညီပါရဲ႔လား။ မိမိသာသနာ လူမ်ိဳးနဲ႔ တိုင္းျပည္အက်ိဳး တစ္စံုတရာအတြက္ အားနည္းသူ လူမ်ိဳးစုကို ေစာ္ကားရမဲ့ အလုပ္မ်ိဳး ကၽြန္မတို႔ ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ၾကစို႔နဲ႔။

Hannah Beech ရဲ႕အေရးအသားေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းခဲ့ရျပီ။ သူေျပာသလို ကၽြန္မတို႔ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ မဟုတ္ဖူးဆိုတာကို အလုပ္နဲ႔ သက္ေသျပဖို႔ တစ္လမ္းပဲရွိပါတယ္။ စင္ၾကယ္ေျဖာင့္မတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရား အဆံုးအမေတြကို ႏွလံုးသားထဲမွာ အျမဲထည့္ထားျပီး၊ စည္းကမ္းရွိျခင္း ညီညြတ္ျခင္းေတြနဲ႔ သိကၡာျပန္ဆယ္ ၾကရေအာင္ပါ။ လွံစိုက္ခံရလို႔ နာက်င္တဲ့ ေ၀နာကို ၾကိတ္မွတ္သည္းခံရင္း၊ အနာက်က္ေအာင္ ေမတၱာေဆးလံုး ေသာက္သံုးလိုက္ပါ။   ျမတ္စြာဘုရားက ၇န္လိုမုန္းတီးမွဳ ကဲ့ရဲ႕ေ၀ဖန္မွဳေတြကို ေမတၱာနဲ႔ တုန္႔ျပန္ဖို႔သာ ဆံုးမေတာ္မူတယ္ မဟုတ္လား။

Incredible Beauty

Beauty is the quality that gives pleasure to the senses. People says there are five senses; vision, auditory, olfactory (smell), taste and touch. There is one more sense; our mind that is responsible for our thoughts and feelings. If something pleases our mind, it can be a beautiful thing. Yet beauty of jasmine flowers gives pleasure to our sense of vision and smell. So to the beauty of charity, it gives pleasure to the mind of the persons who are in need. 

The synonym for charity is brotherly love; one takes the troubles to help the others with border-less love, regardless of race and religion. The act of charity can be in group or individual, public or private, even it can be significant or unnoticeable. 

Who know about the insignificant charity work, but it has incredible beauty, keeps up in the innocent world? Where it is? Who are they? Yet, that is a wonderful country in South East Asia where Buddhism culture has been flourishing. Those people are they who love charity and inner peace, Myanmar people, especially those living in villages.  

There is a lovely culture that they build the stand for water pot. If you travel around, you do not need to bring water along, you can get drinking water from the water-pot stands at every village, usually located at the roadside under the shady tree. Sometimes, they build ordinary rest-house attached together with water-pot stand.

ကၽြန္မတို႔ရြာကို သက္ေသတည္

မေလးရွားမွာ ျပသနာေတြျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ရြာကအကိုေတြ အမ်ိဳးေတြက စိတ္ပူၾကတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြက သတင္းေမးၾကတယ္။ ေဘးရန္ကင္းလွ်က္ ရိွေၾကာင္းပါ၊ ကိစၥရွိလို႔ အျပင္ထြက္ခ်င္ရင္ေတာ့ နည္းနည္းသတိထား ရတာေပါ့လို႔ စိတ္မပူေအာင္ ေျဖလိုက္ပါတယ္။ မေလးရွားေရာက္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာေတြအတြက္ အသက္ေဘး အႏၱရာယ္ လံုျခံဳမွဳမရွိတာ ဟိုအရင္ကတည္းပါ။ မေလးရွာေရာက္ ျမန္မာေတြအေၾကာင္း ထိမိေျပာင္ေျမာက္စြာ ေရးထားတဲ့ စာ၊ကဗ်ာေတြကို ဖတ္ဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။

 

 မေလးရွားကို ကၽြန္မေရာက္တာ ေျခာက္ႏွစ္ေက်ာ္ခဲ့ ပါျပီ။ ေပ်ာ္လားေမးရင္ မေပ်ာ္ဘူးလုိ႔ ေျဖခ်င္ပါတယ္။ အဆင္ေျပလားေမးရင္ ဒီလိုပါပဲလို႔ ေျဖပါမယ္။ မေလးရွားေရာက္ျမန္မာ ငါးဆယ္ရာခိုင္နွဳန္းေက်ာ္က ကၽြန္မလိုပဲ ေျဖၾကမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒီလိုဆို ျပန္လာၾကေလလို႔ ေျပာရင္ေတာ့ ေရႊျပည္ေတာ္ ျပန္နိဳင္ဖို႔ ေ၀းေနပါေၾကာင္း ကိုယ့္၀မ္းနာတာ ကိုယ္ပဲသိၾက ပါတယ္။ အျပင္မထြက္ပဲ အခန္းထဲမွာကုတ္ေနရင္း အင္တာနက္က စာေတြဖတ္ေန လိုက္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သာသာေရး အဓိကရုဏ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ ရွာဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဖတ္ရင္း စာတစ္ပုဒ္ေလာက္ ေရးခ်င္စိတ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ စာေရးရင္ ကိုယ္တိုင္သိေသာ အေၾကာင္းအရာကို ေရးပါလို႔ စာေရးဆရာမ မစႏၵာက မေလးရွားစာေပ ေဟာေျပာပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဆရာမစကားကို ေျမ၀ယ္မက် နားေထာင္ျပီး ကၽြန္မသိတဲ့ ရြာကအေၾကာင္းေတြကို ေရးလိုက္ပါတယ္။