Welcome!



ကၽြန္မ ေတြ႔ၾကံဳ၊ ခံစား၊ ေလ့လာဆည္းပူး ခဲ့သမွ်ကို ျပန္လည္ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ျပီး ေရးသားထားတဲ့ စာစုမ်ားတည္ရာ ...ကၽြန္မဧ။္ ႏွလံုးေသြးစက္မ်ား စီးဆင္းရာ.... ကၽြန္မဘ၀ ရုပ္ပံုလႊာ.....

Saturday 31 August 2013

ေရးပါ အမွန္ကိုရိုးသားစြာေရးပါ



ၾသဂုတ္လ ၃၁  ဘေလာ့ဂါမ်ားေန႔ အမွတ္တရ စာတစ္ပုဒ္ေရးခ်င္ ပါတယ္။ မႏွစ္တုန္းကလည္း ဘေလာ့ဂါေန႔မွန္း မသိလိုက္ေပမဲ့ မေန႔ကေ၀ဒနာ ဆိုတဲ့စာတစ္ပုဒ္ကို ေရးျဖစ္လိုက္ ပါတယ္။ ကၽြန္မ ဘေလာ့ေရးတာ (၂) ႏွစ္ရွိပါျပီ။ လာဖတ္တဲ့သူ ေျပာရေလာက္ေအာင္ မမ်ားေပမဲ့ ကၽြန္မစာေတြ ဆက္ေရးေနပါတယ္။ မေလးရွားကထုတ္တဲ့ အျပင္စီး မဂၢဇင္းမွာေတာ့ အျမဲေရးျဖစ္တယ္။ ျမန္မာနက္၀ပ္ နဲ႔ ေမတၱာဥယ်ဥ္မွာ ကၽြန္မေရးတဲ့ စာအခ်ိဳ႕တင္ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးတာကို ၀ါသနာပါလို႔ ကၽြန္မေရးပါတယ္။ စာေရးျခင္း စာဖတ္ျခင္းအလုပ္ကို ျမတ္နိဳးလို႔ ကၽြန္မအခ်ိန္ေတြကို စာေပအတြက္ မ်ားမ်ားသံုးနိဳင္ေအာင္ ၾကိဳးစားပါတယ္။
 
ကၽြန္မ ဘေလာ့မေရးခင္က စီနီယာ၀ါရင့္ဘေလာ့ဂါမ်ားရဲ႕ စာေတြလိုက္ဖတ္ျပီး သူတို႔ကို ေလးစားအားက်ခဲ့ပါတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳ ဗဟုသုတေတြကို မွ်ေ၀ခ်င္ၾကလို႔ အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး အလကားေရးသား ေနၾကတဲ့ ဘေလာ့ဂါမ်ားကို ေလးစားတဲ့အေၾကာင္း စာေရးဆရာမ ေဒၚနုႏုရည္ (အင္း၀)ရဲ႕ ဂုဏ္ျပဳစာကိုဖတ္မိဖူး ပါတယ္။  အခ်ိဳ႕က ေရးခ်င္တဲ့စာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးရေအာင္ ဘေလာ့မွာေရးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ မေရးရမေနနိဳင္လို႔ ေရးတယ္၊ အခ်ိဳ႕ကလည္း အထီးက်န္ေ၀ဒနာကို ကုစားဖို႔ ဘေလာ့ေရးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စာဖတ္သူေတြ ႏွစ္သက္ရာစာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖတ္နိဳင္ေအာင္ မိမိတို႔အားသန္သလို ေရးၾကတာ ေကာင္းပါတယ္။ နယ္ပယ္ေပါင္းစံုက အေတြ႔အၾကံုေတြကို အေတြးရွဳေထာင့္မ်ိဳးစံုနဲ႔ ေရးၾကတာ လိုက္ဖတ္လို႔ေတာင္ မကုန္နိဳင္ဘူး။

စာေပပညာရွင္ေတြ ၀ါသနာရွင္ေတြ စာေရးၾကတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာနဲ႔ အိုင္တီပညာရွင္ေတြ စာေရးၾကတယ္။ ထို႔အတူပဲ ေက်ာင္းဆရာမ၊ သူနာျပဳနဲ႔ အိမ္ရွင္မေတြ စာေရးၾကရင္သိပ္ေကာင္း ပါတယ္။ ေတြ႔ၾကံဳ ခဲ့သမွ်ကို ျပန္ဆင္ျခင္သံုးသပ္ျပီး စာေတြေရးရင္ ဘ၀စာမ်က္ႏွာေတြဟာ အကၡရာတင္က်န္ရစ္ ပါလိမ့္မယ္။ စာေရးျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး၊ ျပန္လည္ဆင္ျခင္းသံုးျခင္း ( Reflection) အေၾကာင္း အနည္းငယ္ ထည့္ေရးခ်င္ပါတယ္။ ပညာရပ္တိုင္း နယ္ပယ္တိုင္းမွာ ျပန္လည္ဆင္ျခင္သံုးသပ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ Reflective practice ရွိမွသာ တိုးတက္နိဳင္ပါတယ္။ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေတြးၾကတယ္၊ အရင္ကအေၾကာင္းေတြကို စျမံဳ႕ျပန္ေျပာၾကတယ္ ဆိုတာဟာလည္း Reflection လို႔ဆိုနိဳင္ပါတယ္။ ျပန္ေတြး ျပန္ေျပာတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲက တရားနညး္လမ္းမက်တာေတြ အားနည္းခ်က္ေတြကို အမွန္တိုင္းျပန္ျမင္နိဳင္ျပီး၊ ဘယ္လိုျပဳျပင္သင့္တယ္ ဆိုတာကို ေတြးနိဳင္ သံုးသပ္နိဳင္ရင္ေတာ့ (Critical Reflection) အဆင့္ကို ေရာက္ပါတယ္။ ေတြးနိဳင္ သံုးသပ္နိဳင္ျပီး၊ ဖတ္ေကာင္းတဲ့ စာေတြေရးနိဳင္ဖို႔ စာဖတ္အားေကာင္းဖို႔ လိုျပန္ပါတယ္။

ဆင္ျခင္သံုးသပ္မိသမွ်ကို အမ်ားသိေအာင္ ျပန္ေရးတာကေတာ့ (Reflective writing) ျဖစ္ပါတယ္။ ဂဘ္စ္ရဲ႕ ျပန္လည္ဆင္ျခင္နည္း ပံုစံ (Gibb’s Model of Reflection) ဥပမာေပးျပီး၊ ျပန္လည္ဆင္ျခင္ စားေရးနည္းေလးကို အက်ဥ္းခ်ံုဳး ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။ ဒီေမာ္ဒယ္က လြယ္ကူရွင္းလင္းလို႔ လူၾကိဳက္မ်ားပါတယ္။ သူနာျပဳ ဘာသာရပ္မွာ Reflective Assignments ေရးရင္ ဒီေမာ္ဒယ္ကို ေတာ္ေတာ္မ်ား သံုးၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အျခားပညာရပ္ နယ္ပယ္ေတြမွာလည္း သံုးလို႔ေကာင္းပါတယ္။ 

ပထမဆံုးအဆင့္မွာ ေရးသားတင္ျပျခင္း (သို႔) ေဖာ္ထုတ္ေျပာျပျခင္း (Description) ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႔ၾကံဳခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ကို အစီအစဥ္ တက်ေရးမယ္။ စာဖတ္သူနားလည္ေအာင္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းနဲ႔ စိတ္၀င္စားစရာ ျဖစ္ေအာင္ေရးမယ္။ စာေရးတဲ့ အေလ့အက်င့္ မ်ားလားရင္ အေရးအသား ပိုမိုေကာင္းမြန္ ေျပျပစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အေၾကာင္းအရာေလး တစ္ခုကို ကၽြန္မေျပာၾကည့္ ပါမယ္။ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတဲ့ လူနာေတြ တပတ္သံုးၾကိမ္ ေက်ာက္ကပ္ေဆးျပီး အသက္ရွင္ရပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာမွသာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေက်ာက္ကပ္ေဆးဖို႔ ျဖစ္နိဳင္ပါတယ္။ မေလးရွားမွာေတာ့ ဆင္းရဲသားေတြ ေက်ာက္ကပ္ေဆးနိဳင္ေအာင္ ေစတနာရွင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ကူညီၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို ေတြးရင္းေရးရင္းက ေက်ာက္ကပ္မေဆးနိဳင္လို႔ ေ၀ဒနာကို မခ်ိမဆန္႔ ခံစားရတဲ့ ျမန္မာျပည္က လူနာေတြကို ကၽြန္မမ်က္စိထဲ ျပန္ျမင္ေယာင္မိပါတယ္။ ေတြးျပီး စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရတဲ့ ခံစားခ်က္ (Feeling) ဆိုတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္လာပါတယ္။ 

ခံစားခ်က္ေတြ အေတြးေတြဆိုတာ အင္မတန္ အဖိုးတန္တဲ့ နာမ္ပစၥည္းေတြပါ။ ခံစားရတဲ့အခါ ကၽြန္မတို႔ ေတြးေခၚတဲ့ ပံုစံေတြေျပာင္းသြား ပါတယ္။ ခံစားရလို႔ စာနာတတ္လာတယ္။ ကိုယ္တိုင္ခံစားရတာေတြကို သူမ်ားေတြသိေအာင္ ေရးလိုက္တဲ့အခါ အဲဒီခံစားခ်က္ေတြက စာဖတ္သူေတြဆီ ကူးသြားတယ္။ စာဖတ္သူေတြရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ထိရွသြားတယ္။ စာဖတ္ျခင္းကရတဲ့ ရသေတြဟာ လူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚကို ပံုစံေျပာင္းေပးနိဳင္ပါတယ္။ ခံစားရလို႔ ေတြးမိရာက ျပန္လည္သံုးသပ္တဲ့အဆင္ ့ (Evaluation) ကိုေရာက္လာပါတယ္။
 


Gibbs Model of Reflection, 1988

Sunday 4 August 2013

သစၥာ (မင္းကိုနိဳင္)

အမ်ိဳးသားေရးအတြက္
အသက္ေပးသြားေသာ
ရဲေဘာ္မ်ားအား တိုင္တည္သစၥာျပဳပါ၏။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုပ္၏ေသြး မနီေသးလွ်င္
အသင္တို႔ေသြး ပက္ျဖန္းေပး၍
ရဲေဆးတင္ေပးၾကပါေလ။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုပ္၏၀ိဥာဏ္ ေၾကာက္စိတ္၀င္၍
မခ်င့္မရဲ သတၱိနည္းလွ်င္
သင္တို႔၀ိဥာဏ္  ပူးကပ္၀င္၍
ကၽြန္ုအားထိန္းခ်ဳပ္သြားပါေလ။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုပ္သည္ကား အမ်ိဳးဂုဏ္ေမာက္ သစၥာေဖာက္
မေထာက္မညွာ ျပဳခဲ့ပါလွ်င္
အသင္တို႔၏ မညြတ္ေျပာင္းေသာ
ခြပ္ေဒါင္းလက္ျဖင့္
၀ိုင္းညွပ္ အျပစ္ေပးၾကပါေလ။

မျပီးျပတ္ေသး ေတာ္လွန္ေရးတြင္
ကၽြန္ုအသက္ လမ္းတ၀က္မွ ေပးဆပ္ရလည္း
လူ႔ဘံုလမ္းခြဲ ၀မ္းမနည္းပဲ
တာ၀န္တရပ္ ေက်ပြန္မွတ္၍
ထပ္ဆင့္ေပ်ာ္၀င္ ကၽြန္ုပ္၀ိဥာဏ္သည္
ေဒါင္းအလံကိုဆြဲ ေလတြင္၀ဲ၍
သင္တို႔ရွိရာ ကၽြန္ုပ္လာမည္
ရင္ဖြင့္ၾကိဳၾကပါေလ။

မင္းကိုနိဳင္

အျပင္စီးမဂၢဇင္း၊ ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၃တြင္ ေဖာ္ျပေသာ မင္းကိုနိဳင္၏ ကဗ်ာ သို႔မဟုတ္ သစၥာစကားကို          ၈၈ ေငြရတု အမွတ္တရအျဖစ္ ကၽြန္မ၏ဘေလာ့တြင္ ေရးတင္မိပါသည္။

သစၥာတရားကို ျမတ္နိဳးသူ၊ သစၥာေစာင့္သိသူတိုင္းကို အေလးျပဳ ဦးညႊတ္လ်က္

ႏွလံုးလွ စာေပေဟာေျပာပြဲ (ဇူလိုင္ ၂၀၁၃၊ ၆၆ၾကိမ္ေျမာက္ အာဇာနည္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္)



 
ႏွလံုးလွ ပရဟိတလူငယ္မ်ား ေသြးလွဴရွင္အဖြဲ႔ (ကြာလာလမ္ပူ) ရန္ပံုေငြအျဖစ္ က်င္းပေသာ (၆၆)ၾကိမ္ေျမာက္ အာဇာနည္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ စာေပေဟာေျပာပြဲကို ဇူလိုင္လ (၁၄)ရက္ေန႔တြင္ SM ခန္းမ က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ရန္ကုန္ နာေရးကူညီမွဳအသင္း ဒု-ဥကၠဌ ေဒၚသန္းျမင့္ေအာင္၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွ ကိုမင္းကိုနိဳင္ႏွင့္ ကိုဂ်င္မီတို႔မွ လာေရာက္ေဟာေျပာခဲ့ ပါသည္။ အခမ္းအနား မစတင္မွီ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနွင့္အကြ က်ဆံုးေလျပီးေသာ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အေလးျပဳျပီး၊ နိဳင္ငံေတာ္သီခ်င္းကို သီိဆိုၾကသည္။
ပညာတန္ခိုးႏွင့္ ပရဟိတလူမ်ိဳးေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ကိုဂ်င္မွီမွ ပထမဆံုးေဟာေျပာ ပါသည္။ စာေပေဟာေျပာပြဲသိုွ႔ တက္ေရာက္လာၾကေသာ ပုရိတ္သတ္မ်ားကို ကိုဂ်င္မီက ရင္ထဲကလာေသာ စကားျဖင့္ မဂၤလာပါဟု လွိဳက္လွိဳက္လွဲလွဲနဳတ္ဆက္၍ ေဟာေျပာပြဲကို စတင္ပါသည္။ ေဟာေျပာက်င္းပရန္ (၄)လခန္႔ ၾကိဳတင္ျပင္ထား ခဲ့ေသာ္လည္း လတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ လာရန္သင့္မသင့္ စံုးစမ္းခဲ့ရပါသည္။ မေလးရွားအဖြဲ႔မ်ားက ယခုလိုအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ လာရန္ပို၍လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာသျဖင့္ လာခဲ့ၾကပါသည္။ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာမ်ားအတြက္ ခြန္မ်ားမွ်ေ၀ေပးရန္ ေရာက္လာျခင္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ပညာကိုတန္ဖိုးထား၍ ပရဟိတကို ျမတ္နိဳးေသာ လူမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ပညာတန္ခိုးႏွင့္ ပရဟိတ လူမိ်ဳးသာလွ်င္ ကမၻာမွာ အထက္တန္းသို႔ ေရာက္နိဳင္သည္။ ျမန္မာတို႔သည္ ပညာကို တန္ဖိုးထားပါလွ်က္ ပရဟိတကို ျမတ္နိဳးပါလွ်က္ ေအာက္က်ေနာက္က် ျဖစ္ေနရျခင္းမွာ ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္ေက်ာ္ ရက္ရက္စက္စက္ ဖ်က္ဆီးခံ ခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ပညာဆိုသည္မွာ အမွန္တရားကို ထိုးထြင္းသိျမင္နိဳင္ျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ ပညာဟုဆိုလွ်င္ အတန္းပညာႏွင့္ မျပီး၊ အတန္းပညာသည္ အမွန္တရားကို ထိုးထြင္းသိျမင္နိဳင္ရန္ အေထာက္အကူ ျပဳသည္။ အေျခခံပညာ အားနည္းသည့္အခါ အမွန္ကိုသိခြင့္မရ၊ လမ္းလြဲသြားၾကသည္။ ၁၉၈၈ ၀န္းက်င္က ပညာေရးသည္ ယခုအခ်ိန္ထက္စာလွ်င္ မဆိုးေသးဟုဆိုနိဳင္ေသာ္လည္း၊ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းမ်ား မလံုေလာက္ျခင္း၊ လက္ေတြ႔ေလ့လာရန္လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား ပ်က္စီးယိုယြင္းေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ထိေရာက္စြာ သင္ၾကားခြင့္မရခဲ့သည့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းက အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို ေျပာျပခဲ့ပါသည္။ သိပၸံပညာရွင္ ျဖစ္ခ်င္ေသာေၾကာင့္ ရူပေဗဒ ဘာသာရပ္ကို သင္ယူခဲ့ေသာ ကိုဂ်င္မီသည္ ရည္းမွန္းခ်က္ႏွင့္ ေ၀းခဲ့ရသည္။
အေျခခံပညာအားနည္း၍ အမွန္တရားကို သိခြင့္မရေသာ ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ အေၾကာက္တရားမ်ားေၾကာင့္ အမွန္ကိုထုတ္ မေျပာရဲၾကေပ။ အေၾကာက္တရားတြင္ ရိုးသားေသာ အေၾကာက္တရားႏွင့္ မရိုးသားေသာ အေၾကာက္တရားဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ မိမိေဆြမိ်ဳး အသိုင္းအ၀ိုင္း ထိခိုက္နစ္နာမည္ကို စိုးရိမ္၍ေၾကာက္ျခင္းသည္ ရိုးသားေသာ အေၾကာက္တရားျဖစ္သည္။ မိမိၾကီးပြားခ်မ္းသာေရးအတြက္ အထက္ဖား ေအာက္ဖိလုပ္ျခင္းသည္ မရိုးသားေသာ ေၾကာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အမွန္တရားကို ျမတ္နိဳးေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ အမွန္တရားကို ျပခြင့္မရပါက ႏွလံုးသားထဲတြင္ သိမ္းဆည္းထားျပီး၊ အခြင့္အေရးရပါက အမွန္ကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကသည္။            ၈၈ အေရးအခင္းၾကီးသည္ အမွန္ကို ထုတ္ေဖာ္ျပေသာ သာဓကျဖစ္သည္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္သည္ အခြင့္အေရးရခိုက္ အမွန္တရားကို ျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ မၾကာေသးခင္ ၂၀၁၀ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္္သည္လည္း အမွန္တရားကို ဖြင့္ျပလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။