စနစ္တက် ပုဒ္ျဖတ္ျခင္း

၂ဝဝ၃ခုႏွစ္ ခရစ္စမတ္ကာလတံုးက ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံမွာ ေမွ်ာ္လင့္မထားဘဲ ေရာင္းအားအေကာင္းဆံုး စာရင္းမွာ ပါဝင္သြားခဲ့တဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကေတာ့ Lynn Truss ေရးတဲ့ Eats, Shoots and Leaves (စားတယ္၊ ပစ္တယ္၊ ထြက္သြားတယ္) ဆိုတဲ့ စာအုပ္ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။

စာအုပ္အမည္ကို ဟာသတစ္ခုကေန ရယူထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ပန္ဒါဝက္ဝံတစ္ေကာင္က ေကာ္ဖီဆုိင္တစ္ဆုိင္ထဲကို ဝင္သြားပါသတဲ့။ ပန္ဒါဝက္ဝံက အသားညႇပ္မုန္႕တစ္ခုကို စားတယ္။ ေသနတ္ကို ထုတ္၊ ေလထဲေထာင္ပစ္ၿပီး တံခါးေပါက္ကေန ထြက္သြားမလို႕ လုပ္ပါသတဲ့။ အဲဒီေတာ့ စားပြဲထိုးက နားမလည္တာနဲ႕ ပန္ဒါဝက္ဝံကို ဒါက ဘာလုပ္တာလဲလို႕ ေမးပါတယ္။ ဝက္ဝံက ေတာ႐ိုင္းတိရစၦာန္ေတြအေၾကာင္း ေရးသားထားတဲ့ စနစ္တက် ပုဒ္ျဖတ္မထားတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ျပပါသတဲ့။ စာအုပ္ထဲမွာ “Panda. Large black-and-white bear-like mammal, native to China. Eats, shoots and leaves”. (ပန္ဒါဝက္ဝံ။ အျဖဴႏွင့္ အမဲ ႏွစ္ေရာင္စပ္ ဝက္ဝံႏွင့္တူေသာ အ႐ြယ္အစားႀကီးေသာ ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါ၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ ေပါက္ပြား။ စားသည္၊ ပစ္သည္၊ ထြက္ခြာသြားသည္။) လို႕ ေရးထားတယ္။ (Eats shoots and leaves = ႐ြက္ႏုႏွင့္ သစ္႐ြက္မ်ား စားသည္) လို႕ ဆိုရမယ့္အစား ေကာ္မာ ပိုထည့္မိလို႕ အဓိပၸာယ္ ေျပာင္းသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ shoot ကို noun အေနနဲ႔ သံုးရင္ ႐ြက္ႏု၊ verb အေနနဲ႕ သံုးရင္ ပစ္သည္ လို႕ အဓိပၸာယ္ ေျပာင္းပါတယ္။)

စာေရးသူက ပုဒ္ျဖတ္မမွန္ကန္ရင္ နားလည္မႈ လြဲမွားႏုိင္ေၾကာင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ႐ႈပ္ေထြးမႈ ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ျပတာျဖစ္ပါတယ္။ ပုဒ္ျဖတ္ရျခင္း ရည္႐ြယ္ခ်က္ကေတာ့ အဓိပၸာယ္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ႐ွင္းလင္းေစဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။

Full-stop

ျပည့္စံုတဲ့ ဝါက်အဆံုးမွာ သံုးရပါတယ္။ ေကာ္မာေလာက္နဲ႕ မလံုေလာက္ဘူး။ သီးျခားမရပ္တည္ႏုိင္တဲ့ အထူးျပဳပုဒ္မ်ားအတြက္ေတာ့ Full-stop ကို မသံုးရဘူး။ ဥပမာ if the outstanding amount is not paid. (က်န္႐ွိေနေသာ ေငြပမာဏကို မေပးေခ်ပါက။) လို႕ သံုးရင္ မမွန္ဘူး။ အခုေခတ္
အသံုးအႏႈန္းမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အတိုေကာက္စကားလံုးေတြေနာက္မွာ Full-stop ကို မထည့္ေတာ့ဘူး။

Question mark

သံုးပံုသံုးနည္းကေတာ့ သိသာထင္႐ွားပါတယ္။ သတိျပဳရမယ့္ အခ်က္ကေတာ့ ေမးခြန္းကို တစ္ဆင့္ ျပန္ေျပာရင္ ေမးခြန္းမဟုတ္ေတာ့ဘဲ အဆိုဝါက်မွာလို ကတၱားေနာက္ ႀကိယာလိုက္တဲ့ အစီအစဥ္အတုိင္း သံုးရမယ္၊ ဒါေၾကာင့္ Question mark လည္း မလိုေတာ့ဘူး ဆုိတာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ‘Are you going to London next week?’ (ေနာက္အပတ္ မင္း လန္ဒန္ကို သြားမွာလား) - Question mark လိုတယ္။ The Chairman asked if I was going to London the following week. (ေနာက္အပတ္ ကြၽန္ေတာ္ လန္ဒန္သြားမသြား ဥကၠဌက ေမးပါသည္။) - Question mark မလိုေတာ့ဘူး။

Semi-colon

ပုဒ္ျဖတ္ေတြထဲမွာ နားမလည္ၾကဆံုး ပုဒ္ျဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ Semi-colon က ေကာ္မာနဲ႕စာရင္ Full-stop နဲ႕ပိုၿပီး နီးစပ္တယ္။ ေကာ္မာအစား မသံုးရဘူး။ တစ္ခါတစ္ခါ Full-stop နဲ႕Semi-colon ႏွစ္သက္ရာ သံုးႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးလည္း ႐ွိတယ္။ Semi-colon အသံုးျပဳပံုကေတာ့ -

• ဆက္စပ္ေနတ့ဲ ဝါက် (၂) ခုအၾကားမွာ သံုးႏုိင္တယ္။ I wrote the letter; John posted it. (ကြၽန္ေတာ္စာေရးတယ္၊ ဂြၽန္က စာတိုက္ကို ပို႕ေပးတယ္။) ဒီေနရာမွာ Semi-colon အစား ေကာ္မာတစ္ခုတည္း သံုးရင္ မွားပါတယ္။ ေကာ္မာနဲ႕ and တြဲၿပီး ဒါမွမဟုတ္ ေကာ္မာနဲ႕ but တြဲၿပီး သံုးရင္ေတာ့ မွန္ပါတယ္။
• စာရင္းတစ္ခုမွာ ပါေနတဲ့ စကားလံုး တစ္လံုးခ်င္း မဟုတ္တဲ့ စကားလံုးစုေတြအၾကားမွာ သံုးႏုိင္ပါတယ္။ (ယခင္ အခ်က္မွာလိုဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။)

Comma ေကာ္မာ

အခ်ိဳ႕က ေကာ္မာကို ေဖာေဖာသီသီ သံုးေလ့႐ွိတယ္။ အခ်ိဳ႕လည္း ေခြၽေခြၽတာတာ သံုးၾကတယ္။ ေကာ္မာကို လြတ္လပ္စြာ သံုးႏုိင္ပါတယ္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေရးႀကီးတဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြကို လိုက္နာမယ္ဆိုရင္ ၿပီးပါတယ္။

• သီးျခားရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ စကားစုပုဒ္ ဒါမွမဟုတ္ ဝါက်ေတြ အၾကားမွာ ေကာ္မာခ်ည္း သက္သက္ မသံုးရဘူး (semi-colon အပိုင္းမွာလည္း ႐ွင္းျပထားပါတယ္။)
• အထူးျပဳပုဒ္ ေနာက္က သီးျခားရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ ပုဒ္ လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေကာ္မာခံၿပီးမွ သီးျခားရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ ပုဒ္ကို ေရးေလ့႐ွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ သီးျခားရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ ပုဒ္ ေနာက္က အထူးျပဳပုဒ္ လိုက္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေကာ္မာ သံုးေလ့ မ႐ွိဘူး။ ဥပမာ မိုး႐ြာေနေပမယ့္ သူလမ္းေလွ်ာက္ထြက္တယ္ ဆိုတာကို ေကာ္မာ ပါ၊ မပါ ႏွစ္မ်ိဳးေရးပံုကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။ ေကာ္မာနဲ႕ ေရးတာက အထူးျပဳပုဒ္ ေ႐ွ႕မွာ ႐ွိလို႕ Although it was raining, he went for a walk. ျဖစ္ၿပီး ေကာ္မာမပါဘဲ ေရးတာက အထူးျပဳပုဒ္က ေနာက္ကလိုက္လို႕ He went for a walk although it was raining. ျဖစ္ပါတယ္။
• Subject (ကတၱား) နဲ႕ verb (ႀကိယာ) ၾကားမွာ စကားစုတစ္စုကို ကြင္းခတ္ၿပီး ထည့္တဲ့အေနနဲ႕ စကားစုရဲ႕ ေ႐ွ႕မွာ ေကာ္မာ တစ္ခု၊ ေနာက္မွာ ေကာ္မာတစ္ခု၊ ေကာ္မာ ႏွစ္ခုတြဲၿပီး သံုးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Mr Tan, the President of our company, is 63 years old. လို႕ ဆိုရင္ မစၥတာ တန္ (ကြၽန္ေတာ္တို႕ ကုမၸဏီရဲ႕ ဥကၠဌႀကီး) က အသက္ ၆၃ႏွစ္ ႐ွိၿပီလို႕ ဆိုလိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Mr Tan, the President of our company is 63 years old. လို႕ ဆိုရင္ေတာ့ မစၥတာတန္ ခင္ဗ်ား၊ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ကုမၸဏီရဲ႕ ဥကၠဌႀကီးက အသက္ ၆၃ႏွစ္ ႐ွိပါၿပီ လို႕ မစၥတာတန္ကို ကုမၸဏီရဲ႕ ဥကၠဌႀကီး အေၾကာင္း ေျပာျပတာ ျဖစ္သြားပါတယ္။
• ေကာ္မာေတြကို စာရင္းျပဳလုပ္ေဖာ္ျပရာမွာ သံုးပါတယ္။ ‘and’ (ႏွင့္) ရဲ႕ မတိုင္ခင္မွာ ေကာ္မာ မလိုေပမယ့္ ထည့္မယ္ဆို ထည့္ႏိုင္ပါတယ္။ (အေမရိကန္အသံုးအႏႈန္းမွာေတာ့ ေကာ္မာ ထည့္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။) He speaks French, German, Hokkien (,) and Malay. (သူ ျပင္သစ္ဘာသာ၊ ဂ်ာမန္ဘာသာ၊ ေဟာ့ကီယန္ဘာသာ ႏွင့္ မေလးဘာသာ တတ္တယ္။) တစ္ခုၿပီးတစ္ခု အေပၚေအာက္ ေရးတဲ့ စာရင္းဆိုရင္ေတာ့ ေကာ္မာသံုးဖို႕ မလိုပါဘူး။
• ဝါက်အစမွာ ဒါမွမဟုတ္ အဆံုးမွာ ၀ါက်တစ္ခုလံုးကို အထူးျပဳတဲ့ sentence-adverb ေတြ ဒါမွမဟုတ္ စကားစုေတြ႐ွိရင္လည္း ေကာ္မာသံုးပါတယ္။ ဥပမာ Finally, after many attempts, he managed to pass his driving test. (ေနာက္ဆံုးေတာ့ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျဖၿပီးတဲ့ေနာက္ သူဟာ ယာဥ္ေမာင္းစစ္ေဆးတာ ေအာင္သြားတယ္။) ဆိုတဲ့၀ါက်မွာ finally ေနာက္မွာ ေကာ္မာသံုး ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ He lost his licence a few months later, however. (ဒါေပမယ့္လည္း လအနည္းငယ္ၾကာေတာ့ လိုင္စင္အသိမ္းခံရတယ္။) ဆိုတဲ့၀ါက်မွာ ့ however ေ႐ွ႕မွာ ေကာ္မာသံုးပါတယ္။
• မထည့္ရင္လည္း ရတဲ့ ဒါမွမဟုတ္ အပိုေဆာင္း အခ်က္အလက္ေတြကို ေဖာ္ျပခ်င္ရင္ ေကာ္မာသံုးဖို႕ လိုပါတယ္။ ဥပမာ The man who is sitting over there is my uncle. (အဲဒီမွာ ထုိင္ေနတဲ့ လူဟာ ကြၽန္ေတာ့္ ဦးေလးပါ) ဆိုရာမွာ ေကာ္မာမလိုဘူး။ ဒါေပမယ့္ Winston Churchill, who lived to be 90, was in Parliament for over 60 years. (၀င္စတန္ခ်ာခ်ီက ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ေက်ာ္ၾကာ လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္ခဲ့တယ္၊ (အသက္ ၉၀ ျပည့္တဲ့အထိ ေနသြားတယ္)) ဆိုရင္ေတာ့ ေကာ္မာလိုတယ္။

Colon

အသံုးက်မယ့္ စည္းမ်ဥ္း ၂ခုကို ေဖာ္ျပပါမယ္။

• ဝါက်တစ္ေၾကာင္းကေန ေနာက္တစ္ေၾကာင္းကို တုိက္႐ိုက္ဆက္စပ္သြားတဲ့အခါ ဒါမွမဟုတ္ တိုက္႐ိုက္ဦးတည္သြားတဲ့အခါ colon ကို သံုးပါတယ္။ ဥပမာ He looked out of the window: the sky was cloudy and overcast. (ျပဴတင္းေပါက္အျပင္ကို သူ ၾကည့္လိုက္တယ္ - ေကာင္းကင္မွာ တိမ္ဖံုးၿပီး မဲေမွာင္ေနတယ္။)
• စာရင္းတစ္ခုကို ေဖာ္ျပဖို႕၊ ဒါမွမဟုတ္ ဥပမာတစ္ခုကို ေဖာ္ျပဖို႕ colon ကို သံုးပါတယ္။ (ဥပမာ)၊ ‘for example:’ ‘as follows:’ (ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါသည္) ဆိုၿပီး သံုးေလ့႐ွိတယ္။

မ်ဥ္းတို

အသံုး၀င္ေပမယ့္ အတိအက် အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပဖို႕ ခက္တဲ့ ပုဒ္ျဖတ္အမွတ္အသား တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္ပါတို႕အတြက္ သံုးႏုိင္ပါတယ္။

• ထပ္ျဖည့္အတြးတစ္ခုကို ေဖာ္ျပဖို႕ သံုးႏုိင္တယ္။ We shall arrive on Monday - at least, I hope so. (ကြၽန္ေတာ္တို႕ တနလၤာေန႕မွာ ေရာက္ပါမယ္ - အနည္းဆံုးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္က အဲဒီလို ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။)
• အေတြးတစ္ခုမၿပီးခင္ ေနာက္တစ္ခုက ၾကားျဖတ္တာမ်ိဳး၊ အေတြးတစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု ဆက္စပ္မႈ ျပတ္ေတာက္ေနတာမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပဖို႕ သံုးႏုိင္တယ္။ ဥပမာ Winston Churchill - whom I briefly met when I was a child - had a career in Parliament which spanned 65 years. (၀င္စတန္ခ်ာခ်ီဟာ - ကြၽန္ေတာ္ ကေလးဘ၀က ခဏေလး ေတြ႕ဖူးတာေပါ့ - လႊတ္ေတာ္အမတ္လုပ္သြားတာ ၆၅ႏွစ္ ၾကာခဲ့တယ္။)

Quotation marks (inverted commas) လက္သည္းကြင္း (တိုက္႐ိုက္ေဖာ္ျပခ်က္)

• စကားလံုးတစ္လံုးတည္းကို တိုက္႐ိုက္ကိုးကားေဖာ္ျပတဲ့အခါ ဒါမွမဟုတ္ စကားလံုးကို ထူးျခားတဲ့ နည္းလမ္းနဲ႕ သံုးထားတဲ့အခါ တစ္ခုတည္းလက္သည္းကြင္းအစံု single quotation marks (‘ ’) ကို သံုးပါတယ္။
• ေျပာစကားကို တိုက္႐ိုက္ကိုးကားေဖာ္ျပရာမွာ တစ္ခုတည္း လက္သည္းကြင္းအစံု (‘ ’) ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ခုေပါင္း လက္သည္းကြင္းအစံု (“ ”) ကို သံုးႏုိင္တယ္။ တိုက္႐ိုက္ကိုးကားေဖာ္ျပတဲ့အထဲမွာ ေနာက္ထပ္ တိုက္႐ိုက္ကိုးကားေဖာ္ျပခ်က္ ပါေနရင္ လက္သည္းကြင္းပံုစံ ၂ခု ႐ွိတဲ့ထဲက ပင္မ ကိုးကားခ်က္အတြက္ သံုးထားတဲ့ အျပင္က လက္သည္းကြင္းနဲ႕ မတူတဲ့ လက္သည္းကြင္းပံုစံကို လႊဲသံုးပါ။

စာအုပ္တိုက္ေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္သတ္မွတ္ထားတဲ့ စာဟန္ ႐ွိၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထက္မွာ ေဆြးေႏြးေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြကို ယတိျပတ္လိုက္နာရမယ့္ မူေသစည္းမ်ဥ္းေတြလို႕ မယူဆဘဲ လမ္းၫႊန္ခ်က္သေဘာသာ ယူဆၾကဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။

(Guy Perring ၏ Dot Dash Dot အားဆီေလ်ာ္သလိုဘာသာျပန္ဆိုထားပါသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင္ ေရးသားထားေသာ မူလေဆာင္းပါးႏွင့္ အျခားစိတ္ဝင္စားဖြယ္ေဆာင္းပါးမ်ားအား ဤေနရာတြင္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္။)

Myanmar network မွကူးယူေဖာ္ျပသည္။


Read more: စနစ္တက် ပုဒ္ျဖတ္ျခင္း (Dot dash dot! By Guy Perring) - Myanmar Network http://www.myanmar-network.net/forum/topic/show?id=3423487%3ATopic%3A539654&xgs=1&xg_source=msg_share_topic#ixzz1kiLwDhXH