ေမတၱာျဖင့္ ယံုၾကည္မွဳကို တည္ေဆာက္ျခင္း

ယံုၾကည္မႈကို တည္ေဆာက္ရာမွာ ေမတၱာမပါဘဲနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ လူထုမိခင္ အေမစုေျပာခဲ့တာကို စဥ္းစားမိၿပီးစာတစ္ပုဒ္ ေရးခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔တေတြ သူငယ္ခ်င္း အပါင္းအသင္းမ်ားနဲ႔ မိတ္ဖြဲ႕ဆက္ဆံရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အႀကီးအကဲမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္ေလးစာမႈ ရွိၾကမွာသာ ေရရွည္အဆင္ေျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယံုၾကည္မႈကို တည္ေဆာက္ရာမွာ ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းမြန္ျခင္း၊ လံု႔လဝီရိယရွိျခင္း၊ ကတိတည္ျခင္း ေတြအျပင္ ေမတၱာတရားက အေျခခံက်ဆံုး လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို အေမစုေျပာမွ ေသခ်ာသေဘာေပါက္ ခဲ့ပါတယ္။

ဗုဒၶတရားေတာ္မွာ ေမတၱာရဲ႕သေဘာက သူ႔အက်ိဳးကို လိုလားျခင္း သို႔မဟုတ္ မိတ္ေဆြစိတ္ထားလို႔ ဆိုပါတယ္။ မိတ္ေဆြစိတ္ထားသူ၊သူ႔အက်ိဳးလိုလားသူကို လူေတြက ယံုၾကည္ေလးစားၾကတာ ေလာကဓမၼတာပါ။ ေလာကလူသားေတြအတြက္ အယံုၾကည္ရဆံုးလူသားဟာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ေမြးမိခင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္မိခင္ကို ယံုၾကည္အားကိုးဆံုးျဖစ္သလဲ။ အမိဝမ္းမွာ သေႏၶတည္ ေမြးဖြားလာၿပီး၊ ေမြးကင္းစအရြယ္ကစလို႔ မိခင္ရင္ေငြ႕ကိုလွံဳ၊ ႏို႔ခ်ိဳ႕ေသာက္စို႔ရင္း အေႏြးေထြးဆံုးနဲ႔ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရဆံုး ေမတၱာဓာတ္ကို ရၾကတယ္။မိခင္က သားသမီးေတြရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးကို အၿမဲလိုလားသူ။ သားသမီးေတြကို အသက္နဲ႔ထပ္တူ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးၿပီး၊ ေဘးအႏၲရာယ္ၾကံဳရင္ အသက္ေပးၿပီး ကာကြယ္မယ့္သူ။  မိခင္ၿပီးရင္ သားသမီးေတြကို ဘဝတစ္ခုလံုးေပးၿပီး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တဲ့  ဖခင္ကို အယံုၾကည္ဆံုး။ မိဘႏွစ္ပါးၿပီးရင္ ညီအကိုေမာင္ညီမမ်ားက ခ်စ္ခင္ယံုၾကည္ရေသာ မိသားစုဝင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္ႏွမေတြၾကားမွာ ေမတၱာထုထည္ႀကီးမားေလ ယံုၾကည္မွဳ ခိုင္မာေလ၊ ေမတၱာတရားနဲ႔ ယံုၾကည္မႈဟာ တိုက္႐ိုက္ အခ်ိဳးက်ပါတယ္။

ငယ္စဥ္က မိဘေမတၱာကို ခံယူလွ်က္ မိဘမ်ားအေပၚ ယံုၾကည္အားကိုးရင္း ႀကီးျပင္းလာတဲ့အခါ၊ ေမတၱာကို အေျခခံၿပီး ဆရာသမားမ်ား သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႔ ယံုၾကည္မႈကို တည္ေဆာက္ၾကရပါတယ္။ ဆရာေကာင္းပီသေသာ ဆရာမ်ားရဲ႕ နက္႐ွိဳင္းတဲ့ ေမတၱာေစတနာေတြေၾကာင့္၊ တပည့္ေတြဟာ ဆရာ့အေပၚ ယံုၾကည္ေလးစား ခ်စ္ခင္ၾကပါတယ္။ ထိုနည္းတူ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြၾကားမွာ ေမတၱာျဖင့္ေႏွာင့္ဖြဲ႕ေသာ ခင္မင္မွဳသံေယာဇဥ္က တသက္တာခိုင္ၿမဲပါတယ္။ ေမတၱာကို အေျခခံတဲ့ ဆက္ဆံေရး မွန္သမွ်ဟာ ၾကာရွည္တည္ၿမဲေလ့ ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ဆရာတပည့္ ဆက္ဆံေရးက မိဘနဲ႔ သားသမီးသဖြယ္ ျဖစ္သြားတတ္သလို၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ ခင္မင္ရင္းႏွီးတာ ၾကာလာေတာ့ ညီကိုေမာင္ႏွမအရင္းလို ခ်စ္ခင္သြားၾကတာ ေမတၱာရဲ႕ စြမ္းအားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

လူမႈဆက္ဆံေရးမွာ ေမတၱာကို အေျခခံမွသာ မိမိကို ခ်စ္ခင္ယံုၾကည္ေသာ မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ား ရႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ လုပ္ငန္းခြင္မွာလည္း ေမတၱာေစတနာထားမွသာလွ်င္ အမ်ားယံုၾကည္မႈကိုရၿပီး၊ တိုးတက္ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘဝမွာ ေအာင္ျမင္တဲ့လူအမ်ားစုဟာ စိတ္ရင္းေစတနာ ေကာင္းၾကတယ္၊ ႐ိုးသားႀကိဳးစားၿပီး ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကို တန္ဖိုးထားၾကပါတယ္။ ေအာင္ျမင္ေသာ ဘဝတခုကို တည္ေဆာက္ဖို႔ ေမတၱာဆိုတဲ့ အေျခခံအုတ္ျမစ္ လိုအပ္တယ္။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ေစတနာေမတၱာကို အရင္းခံၿပီးလုပ္မွသာ ေအာင္ျမင္မႈပန္းတိုင္နဲ႔ နီးစပ္ပါလိမ့္မယ္။ အ႐ိုးရွင္းဆံုး ဥပမာ ေပးရရင္ ေစ်းေရာင္းတဲ့အခါ ေစ်းဝယ္သူအေပၚ ေမတၱာထားၿပီး ပစၥည္းမွန္ ေစ်းႏႈန္းမွန္ ေရာင္းေပးမယ္ဆိုရင္ ဝယ္ယူစားသံုးသူမ်ားရဲ႕ ယံုၾကည္မႈကိုရလို႔ ေစ်းေရာင္းေကာင္းမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ပစၥည္းေရာင္းရေရး တခုတည္းကိုသာ အာရံုမစိုက္ဘဲ၊ ေစ်းဝယ္သူလည္း စိတ္ခ်မ္းသာ ကိုယ္လည္းအျမတ္ရ၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးရွိဖို႔အေရးကို အာရံုစိုက္တဲ့အခါ ႀကီးပြားခ်မ္းသာဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ေျခပိုမ်ား ပါတယ္။

ေမတၱာဟာ တည္ေဆာက္ျခင္းသေဘာရွိတာမို႔ လူ႔ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္။ ေမတၱာနဲ႔ ေႏွာင္ဖြဲ႕ထားေသာ မိသားစုဟာ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနႏိုင္ၾကသလို၊ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းတိုင္းမွာ ေမတၱာစိတ္ႀကီးစိုးေနရင္ ေအးခ်မ္းသာယာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ၿမိဳ႕ရြာ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ေမတၱာစိတ္ထားၿပီး စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ေမတၱာေရွ႕ထားတဲ့အခါ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္ေလးစားမႈကိုရၿပီး၊ ညီၫြတ္စြာ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကလို႔ တိုင္းျပည္ သာယာဝေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ေမတၱာရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳး အာနိသင္ကို ေကာင္းစြာနားလည္တဲ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္က လူတိုင္းအေပၚ ေမတၱာထားၿပီး ယံုၾကည္မႈကို တည္ေဆာက္ပါတယ္။ ျပည္သူမ်ားရဲ႕ တုန္႔ုျပန္ေမတၱာကို ခံယူၿပီး၊ ျပည္သူ႔အင္းအားကို အျပည့္အဝ ယံုၾကည္သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္သူေတြရဲ႕ ေမတၱာကို ဆံုးရွံဳးသြားရင္ ဘာနဲ႔မွ အစားျပန္ထိုးလို႔ မရႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့တာကို မွတ္သားမိတဲ့ လူေတြရွိပါလိမ့္မယ္။ ျပည္သူ႔ေမတၱာကို ဆံုးရွံဳးသြားရင္၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈကို ဆံုးရွံဳးရမွာမို႔ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ဒီသေဘာေတြကို နားလည္တဲ့ လူထုမိခင္က ျပည္သူေတြရဲ႕ တုန္႔ျပန္ေမတၱာကို အေလးအနက္ တန္ဖိုးထား ပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူဆီက တုန္႔ျပန္ေမတၱာနဲ႔ ယံုၾကည္မွဳကိုရဖို႔ အရင္းအႏွီးျပဳခဲ့တဲ့အရာက  အမုန္းတရား ကင္းစင္ေသာ ေမတၱာ။ ေလာကလူသားအားလံုးရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာကို လိုလားေသာ ပါရမီေျမာက္တဲ့ ေမတၱာ။ ခိုင္မာေသာ ေမတၱာနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားေသာ ျပည္သူအမ်ားရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ၊ ေလးစားၾကည္ညိဳမႈကို ပ်က္စီးေအာင္ ၾကံစည္အားထုတ္သူေတြ အခ်ိန္ကုန္ လူပင္ပန္းရံုသာ ရွိပါလိမ့္မယ္။

သက္ေရာက္မွဳတိုင္းအေပၚ တန္ျပန္သက္ေရာက္တဲ့ နိယာမအတိုင္း၊ ေမတၱာေပးရင္ ေမတၱာျပန္ရပါတယ္။ ယံုၾကည္ေလးစားစရာေကာင္းတဲ့ စိတ္ရင္းေစတနာရွိရင္၊ ယံုၾကည္ေလးစားမႈကို ျပန္ရပါလိမ့္မယ္။ အမ်ားေကာင္းက်ိဳးကို လိုလားေသာ ေမတၱာစိတ္နဲ႔ စြန္႔လႊတ္ အနစ္နာခံရင္ ျပည္သူအမ်ားရဲ႕ ဝန္းရံေထာက္ခံမႈကို ရပါမယ္။ တရားမွ်တမႈကို ျမတ္ႏိုးၿပီး အမွန္တရားဘက္က ရပ္တည္တဲ့အခါ၊ မတရားမႈကို ဆန္႔က်င္လိုေသာ ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားက အတူလက္တြဲ ပါဝင္လာၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီသေဘာေတြကို နားလည္တဲ့ အေမစုက ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတဲ့ ခရီးကို ယံုၾကည္ခ်က္အျပည့္နဲ႔ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆက္ေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဒီလမ္းခရီး တေလွ်ာက္မွာ ဆံုးရွဳံးခဲ့ရတဲ့၊ လူတခ်ိဳ႕ရဲ႕ အသက္ေတြ မိသားစုဘဝေတြကို ေမ့မထားသူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တန္ဖိုးႀကီးမားတဲ့ အရာေတြကို ေပးဆပ္ခဲ့ရတာမို႔၊ ထိုက္တန္ေသာ ရလဒ္တခုကို အရယူႏိုင္ေအာင္ သံမဏိလို မာေက်ာတဲ့ စိတ္ဓာတ္ရွိတာ အင္မတန္ ေလးစားအားက်စရာ ေကာင္းပါတယ္။ အေမစုရဲ႕ ဉာဏ္ပညာ အေျမာ္အျမင္ႀကီးမားျခင္း၊ ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ ေမတၱာတရားႀကီးမားျခင္းနဲ႔ ေလာကဓံကို ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုင္ျခင္း စတဲ့ ဂုဏ္အရည္အခ်င္းေတြက ကၽြန္မတို႔အတြက္ အတုယူစရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ သူလိုအမ်ိဳးသမီးမ်ိဳး ရွိရက္နဲ႔ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံသားေတြ ႏိုင္ငံတကာမွာ ေအာက္က်ေနာက္က် ျဖစ္ေနရတာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ကၽြန္မတို႔ေတြ အေမစုရဲ႕ ေျခရာကို လိုက္မနင္းႏိုင္ၾကဘူး။ ဒီခရီးကေရာက္ဖို႔ မနီးေသးဘူး၊ ေရွ႕ကသြားေနတဲ့ အေမအိုက ပင္ပန္းလြန္းေနၿပီ။ သူ႔ေနာက္က လိုက္တဲ့သူေတြကို အားျဖည့္ကူညီၾကဖို႔လိုအပ္ ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ အသိဉာဏ္ အျမာ္အျမင္ေတြ တိုးပြါးေအာင္လုပ္ရမယ္။ ေလာကေကာင္းက်ိဳးကို လိုလားတဲ့ ေမတၱာစိတ္ေတြ ပိုတိုးပြါးေအာင္လုပ္ရမယ္။ အမွန္တရားဘက္က ရပ္တည္ရဲတဲ့ သတၱိေတြ ေမြးျမဴရပါမယ္။ အမွန္တရား ဘက္ေတာ္သားမ်ားကို အားေပးဝန္ရံရမယ္။ အေမစုကို ခ်စ္တဲ့ အမာခံျပည္သူမ်ား၊ ေမတၱာႏွလံုးသားနဲ႔ ဆက္လက္ဝန္းရံအားျဖည့္ ႏိုင္ၾကပါေစလိုဆႏၵျပဳပါတယ္။

ခ်စ္ျခင္းမ်ားစြာျဖင့္

စံပယ္ျဖဴ

မိုးမခ မီဒီယာ၊ ဇြန္လ ၂ရက္၊ ၂၀၁၉
လူထုမိခင္ အေမစု ေမြးေန႔အႀကိဳ ဂုဏ္ျပဳေရးဖြဲ႕ပါသည္။

သူနာျပဳမ်ားအတြက္ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ လိုအပ္ေနေသာ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ

လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းမွာ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ပတ္သက္ဆက္ဆံၾကတဲ့အခါ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ (Mutual Respect)ရွိဖို႔ မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္။ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ အေပါင္းအသင္းလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေလးစားမႈရွိမွသာ ညီၫြတ္မႈအင္အားနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈပန္းတိုင္ကို ေရာက္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေလးစားမႈမရွိဘဲ တစ္ဦးက တစ္ဦးကို အထင္ေသးႏွိမ့္ခ်မယ္၊ ႏိုင္ထက္စီးနင္းဆက္ ဆံမယ္၊ ရန္လိုအမုန္းပြားေနၾက မယ္ဆိုရင္ ညီၫြတ္မႈပ်က္ျပားၿပီး ပန္းတိုင္နဲ႔ အလွမ္းေဝးေနမွာျဖစ္ ပါတယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းမွာဆိုရင္ ျပည္သူေတြ က်န္းမာေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္ ေစေရးဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေအာင္ ျမင္ဖို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရာ မွာ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းအခ်င္း ခ်င္း အျပန္အလွန္ေလးစားၾကရ မွာျဖစ္သလို က်န္းမာေရးဝန္ထမ္း နဲ႔ လူနာရွင္ျပည္သူမ်ားအျပန္အ လွန္ေလးစားမႈရွိၾကဖို႔ လိုအပ္ပါ တယ္။ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြမွာ မၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျပႆ နာေတြဟာ အျပန္အလွန္ေလး စားမႈ  အားနည္းခ်ိဳ႕တဲ့ေနမႈ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းဦးေရ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ သူနာျပဳေတြဟာ လုပ္ ငန္းခြင္မွာလည္းစိတ္ဖိစီးမႈမ်ားပါတယ္၊ ဖိႏွိပ္မႈခံေနရတယ္ဆိုတာ ေရွးဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကျဖစ္ေနတဲ့ တကယ့္အရွိတရားတစ္ခုပါ။ အက်ိဳးဆက္ေတြကေတာ့ သူနာျပဳေတြလုပ္ငန္းခြင္မွာ မေပ်ာ္ရႊင္မႈေၾကာင့္ သူနာျပဳအလုပ္ကို စြန္႔ခြာသြားျခင္း၊ အလုပ္ထြက္တဲ့ သူနာျပဳအေရအတြက္ မ်ားလာသျဖင့္ သူနာျပဳအင္အား လံုေလာက္မႈမရွိျခင္း၊ သူနာျပဳအင္အားမလံုေလာက္တဲ့အတြက္ ထိေရာက္ေသာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈမေပးႏိုင္ျခင္းေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။။။

 သူနာျပဳေတြရဲ႕ခံစားခ်က္ ကို ကြၽန္မတို႔သူနာျပဳေတြသာ နား လည္ဆံုးမို႔ ကုစားရန္လိုအပ္ခ်က္ မ်ားကို ဒီေန႔ေဆြးေႏြးတင္ျပလိုပါ တယ္။ ကြၽန္မက သူနာျပဳတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူနာျပဳေတြဘက္က ရပ္တည္ၿပီး ေရးတယ္ဆိုေပမယ့္ ျပည္သူတစ္ေယာက္ရဲ႕႐ႈေထာင့္ကေနၾကည့္ၿပီး အတတ္ႏုိင္ဆံုး မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားထားပါတယ္။

က်န္းမာေရးဝန္ထမ္း အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ
....................    ...............

ေရာဂါကာကြယ္ေရး၊ ကုသ ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း သဟဇာတ ျဖစ္မွသာ လုပ္ငန္းခြင္သာယာၿပီး ထိေရာက္ေသာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကို ေပးႏုိင္မွာျဖစ္ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆရာဝန္ ႏွင့္ သူနာျပဳအၾကား ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပဖို႔ အလြန္ကို အေရးႀကီး ပါတယ္။ ဆက္ဆံေရးအဆင္ေျပ ဖို႔ဆိုရင္ တစ္ဦးအေပၚ တစ္ဦး ေမတၱာထားလ်က္ အျပန္အလွန္ ေလးစားၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ သူနာျပဳက ဆရာဝန္ကို ေလးစားရမွာျဖစ္သလို ဆရာဝန္ကလည္း သူနာျပဳကို ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္အျဖစ္ ေလးစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေဆး႐ံုဝန္ထမ္းအားလံုးဟာ လူနာေတြ ေရာဂါသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းေရးကို အဓိကဦး တည္ခ်က္ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။   လူနာတစ္ေယာက္ ေရာဂါသက္ သာလို႔ ၿပံဳးရႊင္စြာနဲ႔ ေဆး႐ံုက ဆင္း သြားတဲ့အခ်ိန္၊ ေဆး႐ံုက ဝန္ ေဆာင္မႈကို ေက်နပ္လို႔ ေက်းဇူး တင္စကားေျပာၿပီး ႏႈတ္ဆက္သြား တဲ့ အခ်ိန္ဟာ ဆရာဝန္ေတြ၊ သူ နာျပဳေတြအတြက္ စိတ္ေက်နပ္ စရာ အေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေက်နပ္စရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ဖို႔ ဆရာဝန္၊ သူနာျပဳနဲ႔ ေဆး႐ံုဝန္ထမ္းအားလံုးက တာဝန္ကိုယ္စီေက်ၾကလ်က္အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး အျမင္ေတြၾကည္လင္ၾကၿပီး ျပႆနာတစ္စံုတစ္ရာရွိရင္ ရင္းႏွီးပြင့္လင္းစြာ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာ၍ အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာရတာ လြယ္သ ေလာက္ လက္ေတြ႕မွာ ခက္ခဲ႐ႈပ္ ေထြးတဲ့ ျပႆနာေတြႀကံဳရင္ တစ္ ဦးအေပၚ တစ္ဦးက အျပစ္တင္၊အျပစ္ပံုခ်တာေတြကို ေရွာင္ၿပီး စိတ္ခံစားခ်က္ကို ေရွ႕တန္းမတင္ ဘဲ ရင့္က်က္ေသာ ဆင္ျခင္တံုတ ရားနဲ႔ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္သင့္ပါ တယ္။

 ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြမွာ မက်န္းမာတဲ့လူနာေတြ၊ ကုသျပဳ စုတဲ့အေပၚ ပူပန္ေနတဲ့၊ စိတ္တိုင္းမက်တဲ့ လူနာရွင္ေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရတာ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ သိပ္မ်ားပါတယ္။ ဝန္ထမ္းအင္အားမလံုေလာက္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ အမွားအယြင္းအျပစ္အနာအဆာရွိႏိုင္သလိုေပါ့ဆမႈ၊ မကြၽမ္းက်င္မႈေတြ ေၾကာင့္ မလိုလားအပ္ေသာ ဆိုး က်ိဳးေတြလည္း ျဖစ္ေပၚႏုိင္ပါ တယ္။ မွားယြင္းေပါ့ဆမႈမ်ား ေၾကာင့္ မလိုလားအပ္ေသာ ျပႆ နာေတြျဖစ္လာရင္ မိသားစုစိတ္ ဓာတ္ထားၿပီး သတ္မွတ္ထား ေသာ ေဆး႐ံုစည္းကမ္း၊ ဝန္ထမ္း စည္းကမ္းေတြနဲ႔အညီ ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အ ႀကီးအကဲက လက္ေအာက္ဝန္ ထမ္းကိုျဖစ္ေစ၊ ဝန္ထမ္းအခ်င္း ခ်င္းျဖစ္ေစ အမွားအယြင္းတစ္စံု တစ္ရာေၾကာင့္ ကိုယ္ထိလက္ ေရာက္တံု႔ျပန္ျခင္း (Physical Abuse)၊ ႏႈတ္ျဖင့္ ဆူပူႀကိမ္း ေမာင္းျခင္း( Verbal Abuse) ေတြ လုပ္ခြင့္မရွိရပါဘူး။ ဆရာဝန္က သူနာျပဳကို ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ က်ဴးလြန္တာေတြ၊ ႏႈတ္ျဖင့္ ဆူပူ ေျပာဆိုတာေတြ မၾကာခဏျဖစ္ ေနတာဟာ လူနာမ်ား၏ေရာဂါ သက္သာေပ်ာက္ကင္းေရးအ တြက္ အတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ကို အားနည္းေစတဲ့ မလိုလားအပ္ ေသာ အေျခအေနေတြ ျဖစ္ပါ တယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းမွာ ဆရာဝန္က အဓိက က်တဲ့ ဦးေႏွာက္တစ္စံုျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ သူနာျပဳက ႏွလံုးတစ္ခုလို အသက္ရွင္ဖို႔ လည္ပတ္ေနရတဲ့ အေရးႀကီးအစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ပါ။ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ႏွလံုးဟန္ခ်က္ညီ ညီ လည္ပတ္မွ အသက္ရွင္က်န္း မာဖို႔ ျဖစ္ႏုိင္သလို ဆရာဝန္နဲ႔ သူ နာျပဳဆက္ဆံေရးအဆင္ေျပၿပီး အတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွသာ လွ်င္ လူနာမ်ားကို ထိေရာက္ ေသာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေပးႏိုင္ မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဝန္ထမ္းတစ္ဦး ခ်င္းစီတုိင္းဟာ သူ႔အခန္းက႑နဲ႔ သူ အေရးပါတယ္။ မတူညီတဲ့ ေနာက္ခံအေျခအေနနဲ႔ အေတြ႕အ ႀကံဳရွိၾကတယ္။ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ကိုယ္စီရွိၾကတယ္ ဆိုတာကို သတိမူၿပီး ဝန္ထမ္းအား လံုးကို တန္ဖိုးထားေလးစားဖို႔ လို အပ္ပါတယ္။ တန္ဖိုးထားေလး စားခံရတဲ့အခါ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ယံု ၾကည္မႈတိုးလာမယ္။ မိမိအလုပ္ အေပၚ ေက်နပ္မႈရွိိလာပါလိမ့္မယ္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ လူနာမ်ားထိေရာက္ ေသာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈရေရးအ တြက္ အာ႐ံုစိုက္ၿပီး ႀကိဳးစားအား ထုတ္မႈေတြ ရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။

သူနာျပဳအခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ ေလးစားမႈ
.................   .........................

 ထို႔အျပင္သူနာျပဳအခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ေလးစားမႈရွိဖို႔ မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္။ အစဥ္အလာအားျဖင့္ အငယ္(ဂ်ဴနီယာ)က အႀကီး(စီနီယာ)ကို ေလးစားရ တယ္၊ ႐ိုေသရပါတယ္။ အမွန္ဆို ရင္ ဂ်ဴနီယာနဲ႔ စီနီယာအျပန္အ လွန္ ေလးစားခ်စ္ခင္တာမ်ိဳးျဖစ္ သင့္ပါတယ္။ အငယ္က အႀကီး ကို ႐ိုေသေလးစားမယ္၊ အႀကီးက အငယ္ကို ခ်စ္ခင္ေလးစားစြာနဲ႔ သင္ျပေပးတာ၊ လက္တြဲေခၚတာ မ်ိဳး ျဖစ္ရပါမယ္။ ထိုနည္းတူစြာ ရာထူးအဆင့္အတန္းအရ ရာထူး ငယ္တဲ့လူက မိမိထက္ရာထူးျမင့္ တဲ့သူကို ႐ိုေသေလးစားရမွာျဖစ္ သလို ရာထူးႀကီးတဲ့သူက ငယ္တဲ့ လူကို တန္ဖိုးထားေလးစားတတ္ ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ သူနာျပဳအႀကီး အကဲေတြ၊ စီနီယာေတြက အငယ္ ေတြအေပၚ စာနာစိတ္နဲ႔ နားလည္ ေပးျခင္း၊ သေဘာထားႀကီးစြာ သည္းခံခြင့္လႊတ္ႏုိင္ျခင္း၊ တရားမွ်တစြာ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း၊ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းေတြကို စံျပျဖစ္ေအာင္ လိုက္နာက်င့္သံုးျခင္းျဖင့္ စံနမူနာ ေကာင္းေတြျပဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

သူနာျပဳသစၥာဓိ႒ာန္မွာ ပါတဲ့‘သူနာျပဳမ်ားလိုက္နာရမည့္ က်င့္ဝတ္မ်ားကို ေစာင့္ထိန္း၍ သူနာျပဳအခ်င္းခ်င္း ထာဝစဥ္စည္းလံုးညီၫြတ္ရန္ အၿမဲတေစေဆာင္ရြက္ပါအံ့’ လို႔ ကတိသစၥာျပဳခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ သူနာျပဳအခ်င္းခ်င္း စည္းလံုးညီၫြတ္ဖို႔ဆိုရင္ အျပန္အလွန္ ခ်စ္ခင္ေလးစားမႈကို အေျခခံ၍ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕အားနည္းခ်က္၊ အား သာခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံၿပီး အလုပ္တာဝန္ေတြကို ညီၫြတ္စြာအတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရင္ အလုပ္ၿပီးေျမာက္တဲ့အျပင္ လုပ္ငန္းခြင္သာယာမႈကို ဖန္တီးႏိုင္ပါတယ္။ ထုိမွတစ္ဆင့္သူနာျပဳစုမႈအရည္အေသြးတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး သူနာျပဳမ်ားရဲ႕အခန္းက႑ကို ျမႇင့္တင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူနာျပဳအခ်င္းခ်င္း အျပန္ အလွန္ ေလးစားခ်စ္ခင္မႈလို႔ဆိုရာ မွာ ေဆး႐ံုေတြမွာ လက္ေတြ႕ေလ့ လာေနေသာ သူနာျပဳေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား၊ သင္တန္းသားမ်ား လည္း ပါဝင္ပါတယ္။ သူနာျပဳ ေက်ာင္းသားေတြ လက္ေတြ႕ေလ့ လာရာမွာ လိုအပ္ေသာ ကူညီပံ့ပိုး မႈနဲ႔ သင္ၾကားျပသမႈေတြ ေပးရန္ လိုအပ္ပါတယ္။ လူငယ္ေတြက တိုင္းျပည္ရဲ႕အနာဂတ္ျဖစ္သလို သူနာျပဳေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ ေတြဟာ အနာဂတ္တိုင္းျပည္ရဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ တာဝန္လႊဲ ေျပာင္းယူမယ့္ လူငယ္ေလးေတြ ပါ။ ႐ိုးသားပြင့္လင္းေသာ ေက်ာင္း သားလူငယ္ေတြကို ကြၽန္မတို႔ တန္ဖိုးထားေလးစားရမယ္။ ေဆး ႐ံုပတ္ဝန္းက်င္ဟာ ေက်ာင္းသား လူငယ္ေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို ႐ိုက္ ခ်ိဳးတာမ်ိဳးမျဖစ္ေစသင့္ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ နယ္ၿမိဳ႕က ေဆး႐ံု ေတြမွာ သူနာျပဳသင္တန္းသူေတြ ကို ေအာက္ေျခသိမ္းအလံုးစံုခိုင္း စရာလို႔ သေဘာထားတာ၊ စည္း ကမ္းကို အေၾကာင္းျပၿပီး ပိျပားေနေအာင္ ဖိႏွိပ္ထားတာေတြဟာ မြန္ျမတ္လွေသာ သူနာျပဳစုျခင္း ပညာရပ္အေပၚ တန္ဖိုးထားျမတ္ ႏိုးလိုစိတ္ကို ခ်ိဳးႏွိမ္လိုက္သလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေခတ္စနစ္ေတြ ေျပာင္းလဲ လာၿပီး နည္းပညာေတြ လ်င္ျမန္ စြာ တိုးတက္ေနတဲ့ေခတ္မွာ ကြၽန္ မတို႔ သူနာျပဳေတြက မ်က္ျခည္ျပတ္က်န္မေနဖို႔ လိုပါတယ္။ လက္ရွိအေနထားနဲ႔ မေလ်ာ္ညီ ေတာ့တဲ့ ေခတ္ေဟာင္းက အေတြး အေခၚနဲ႔ နည္းစနစ္ေတြကို ထားခဲ့ ၿပီး အသံုးဝင္ေသးတဲ့ နည္းစနစ္ ေတြကိုသာ လက္ဆင့္ကမ္းထိန္း သိမ္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအား ျဖင့္ လူနာကို ဗဟိုျပဳေသာ သူနာ ျပဳစုမႈ (Patient- Centered Nursing Care) ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္  သူနာျပဳေတြရဲ႕တာဝန္ခ်ိန္အမ်ား စုဟာ လူနာ၏ေရာဂါအေျခအေန ကို သိရွိေအာင္ စစ္ေဆးအကဲခတ္ ၿပီး လိုအပ္ေသာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ မႈေပးျခင္းအတြက္ အသံုးခ်ႏုိင္ ေအာင္ စီမံခန္႔ခြဲသင့္ပါတယ္။ တိုးတက္ေနတဲ့ေခတ္နဲ႔အညီ သူနာျပဳစုျခင္းဆုိင္ရာ နည္းပညာ အသစ္ေတြ၊ အခ်က္အလက္ေတြ ကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာႏိုင္ဖို႔ တာဝန္ခ်ိန္ေတြကို မွ်တေအာင္ စီစဥ္ေပးရပါမယ္။ သူနာျပဳစုျခင္း ႏွင့္ မသက္ဆုိင္ေသာ သန္႔ရွင္းေရး အလုပ္မ်ား၊ စာေရးအလုပ္မ်ား ႏွင့္ တစ္ခါတစ္ရံ လူနာႏွင့္မသက္ ဆုိင္ေသာ ဆရာဝန္၏ေဝယ်ာဝစၥေဆာင္ရြက္ေပးရျခင္းမ်ား (ေကာ္ဖီေဖ်ာ္ေပးရျခင္း၊ ေကာ္ဖီပန္းကန္ ေဆးရျခင္း) စသည့္အလုပ္မ်ားကို အျခားသက္ဆုိင္ရာ ဝန္ထမ္းအား လုပ္ေစၿပီး သူနာျပဳမ်ား သူနာျပဳစု ျခင္း အလုပ္ကို အဓိကထားလုပ္ ႏုိင္မွသာ လူနာမ်ားနဲ႔ အျပန္အ လွန္ နားလည္ယံုၾကည္မႈေတြ တည္ေဆာက္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ထုိမွတစ္ဆင့္ ထိေရာက္သာ သူ နာျပဳစုမႈကို ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းႏွင့္ လူနာရွင္ ျပည္သူမ်ားၾကား အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ
................  ....................................

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုရင္ က်န္း မာေရးဝန္ထမ္းႏွင့္ လူနာရွင္ျပည္ သူမ်ား အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ ရွိၾကဖို႔ မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါတယ္။

သတင္းမီဒီယာေတြ ပြင့္ လင္းလာတဲ့ေခတ္မွာ ေဆး႐ံု၊ ေဆး ခန္းမ်ားအေပၚ ျပည္သူေတြရဲ႕ မေက်နပ္ခ်က္၊ အျပစ္တင္ေဝဖန္ ခ်က္ေတြကို နားလွ်ံေအာင္ ၾကား ေနရသလို လူနာရွင္မ်ားက ေဆး႐ံုဝန္ထမ္းေတြေပၚ ႐ိုင္းပ်ေစာ္ကား မႈနဲ႔ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္က်ဴး လြန္မႈေတြ မၾကာခဏျဖစ္ေနတာ စိတ္မေကာင္းစရာပါ။ ဒီလိုျဖစ္ရ တာဟာ အေျခခံအေၾကာင္းရင္း ေပါင္းမ်ားစြာေၾကာင့္ အျပန္အ လွန္နားလည္ေပးႏိုင္မႈနဲ႔ သည္းခံႏိုင္မႈေရခ်ိန္က်ဆင္းသြားလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဟိုတုန္းက စနစ္ဆိုးမွာ လူျဖစ္လာရတဲ့ ကြၽန္မတို႔ျပည္သူ ေတြ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈရပိုင္ ခြင့္နဲ႔ ေဆးကုသခြင့္ ေကာင္းစြာ မရလို႔ ထိခိုက္နစ္္နာခဲ့ၾကတာေတြ ဟာ တကယ္ကို နာၾကည္းစရာပါ။ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ အ ေၾကာက္တရားေတြ ကိန္းေအာင္း ေနေတာ့ မေက်နပ္ခ်က္ေတြကို မ်ိဳသိပ္ထားခဲ့သမွ်၊ ေၾကာက္စရာ မလိုေတာ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ပြင့္အန္က် လာတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးအေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္သိပ္ႀကီးတဲ့ ျပည္သူေတြက အခမဲ့ေဆးကုသခြင့္ေတြ ရခ်င္ တယ္။ ဆရာဝန္ေတြ၊ သူနာျပဳ ေတြက ေလးစားသမႈနဲ႔ ဂ႐ုတစိုက္ ကုသေပးတာ၊ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ မႈေပးတာကို လိုခ်င္ၾကတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္သလို ျဖစ္မလာႏိုုင္ေသး တဲ့ အေျခအေန အေၾကာင္းရင္း ေတြကို လူထုနားလည္ေအာင္ တာဝန္ရွိသူမ်ားက ရွင္းျပဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အရည္အေသြး ျပည့္ဝ၍ အႏၲရာယ္ကင္းေသာ ေဆးကုသမႈကို ႏုိင္ငံသားတိုင္း တန္းတူခံစားခြင့္ရွိပါတယ္။ လူ တိုင္း က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားရဲ႕ ေလးစားသမႈနဲ႔ ျပဳစုကုသေပးတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈကို ရခြင့္ရွိပါတယ္။  လူတိုင္း က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ သ တင္းအခ်က္အလက္ေတြကို သိ ခြင့္ရွိတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ရင္ ေဆး ကုသမႈ၊ ခြဲစိတ္မႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆိုးက်ိဳးေတြကို သိ ခြင့္ရွိၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ကုထံုးေတြ ကို လူနာကိုယ္တိုင္ (သို႔မဟုတ္) မိသားစုဝင္ေတြက လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ရွိပါတယ္။ လူနာနဲ႔လူနာရွင္မ်ား က်န္းမာေရး ဗဟုသုတျပည့္စံုၿပီး သင့္ေတာ္မွန္ ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်ႏိုင္ဖို႔ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ၊ စြမ္း ေဆာင္ရည္ ျမႇင့္တင္ေပးမႈေတြကို က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားက ထိ ထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ၾက ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

လူနာမ်ားရသင့္ေသာ အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားလိုက္နာ ႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြအားလံုး အေျခခံလို အပ္ခ်က္နဲ႔ ျပည့္စံုၿပီး ပညာျပည့္ဝ  ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဝန္ထမ္းေတြကိုယ္ တုိင္က ရသင့္တဲ့အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ႈံးေနေတာ့ လူသားခ်င္းစာနာ ဖို႔၊ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစား တတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းရင္ သဘာဝ မက်ဘူးထင္ပါတယ္။ ဟိုတုန္းက ဝန္ထမ္းေတြ လစာမေလာက္ဘဲ အလုပ္လုပ္ခဲ့ရတယ္။ ယေန႔အ ခ်ိန္မွာ ဝန္ထမ္းလစာက တစ္ ကိုယ္ေရလံုေလာက္႐ံုသာ ရပါ ေသးတယ္။ လူမႈေရး၊ ကုသိုလ္ ေရးနဲ႔ သားသမီးပညာေရးစရိတ္ ေတြအတြက္ လံုေလာက္ေသာ လစာမရၾကေသးပါ။ အေျခခံလို အပ္ခ်က္ေတြ မျပည့္စံုတဲ့အျပင္ လုပ္ငန္းခြင္မသာယာျခင္း၊ ဝန္ ထမ္းအခ်င္းခ်င္း ဖိႏွိပ္ျခင္း၊ ဝန္ ထမ္းအင္အားမလံုေလာက္ျခင္း စတဲ့အေျခအေနေတြဟာ ေဆး႐ံု ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ ကို က်ဆင္းေစပါတယ္။ ဝန္ ေဆာင္မႈအေပၚ မေက်နပ္တဲ့ လူနာရွင္မ်ားရဲ႕ ျပႆနာရွာျခင္း၊ တိုင္တန္းျခင္းေတြ မ်ားလာတဲ့အ ခါ ဖိစီးမႈေတြ ပိုမ်ားလာၿပီး လုပ္ ငန္းခြင္ကို စြန္႔ခြာလိုစိတ္ေတြျဖစ္ ေပၚလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အလုပ္ထြက္မႈနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ကို စြန္႔ခြာမႈအေရအတြက္အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနတဲ့ သူနာျပဳအေရးကို လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားတာ ကို ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္။

ေဆး႐ံုေတြမွာ သူနာျပဳေတြ က လူနာနဲ႔ အမ်ားဆံုးထိေတြ႕ ဆက္ဆံရတာမိို႔ သူနာျပဳနဲ႔ လူနာ အၾကား ဆက္ဆံေရးအဆင္မေျပမႈ က ပိုၿပီး သိသာထင္ရွားပါတယ္။ ေရာဂါေဝဒနာခံစားေနရတဲ့ လူနာ ေတြကို စာနာစိတ္နဲ႔ ျပဳစုေပးရ မယ့္ သူနာျပဳေတြဟာလည္း လူ သားေတြမို႔ စိတ္ခံစားခ်က္ရွိၾကပါ တယ္။ လူတိုင္းမလုပ္ႏိုင္တဲ့ သူနာျပဳအလုပ္ကို ေရြးခ်ယ္တယ္ဆိုက တည္းက ႏူးညံ့၍ စာနာတတ္ေသာစိတ္ဓာတ္အခံရွိၿပီးသားျဖစ္ပါ တယ္။ လုပ္ငန္းခြင္သဘာဝနဲ႔ ပတ္ ဝန္းက်င္လႊမ္းမိုးမႈေတြေၾကာင့္ သူနာျပဳအခ်ိဳ႕နဲ႔ မာေက်ာခက္ ထန္ေသာ ဆက္ဆံေရးကို ျပဳျပင္ ဖို႔ လိုအပ္တာ မွန္ပါတယ္။ လူနာ ရွင္ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ကလည္း သူနာျပဳမ်ားအေပၚ အထင္ေသး စိတ္၊ အျပစ္ရွာလိုစိတ္ေတြမထား ဘဲ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္အျဖစ္ ေလးစားဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္။ အ ျပန္အလွန္ေလးစားၾကတဲ့အခါ ဆက္ဆံေရးေတြ ေျပလည္သြား မွာ ေသခ်ာပါတယ္။

 လူတန္းစားအလႊာအသီး သီးက လာတဲ့ လူနာေတြ၊ ျပည္သူ ေတြဟာ တန္ဖိုးကိုယ္စီရွိၾကပါ တယ္။ ထုိ႔အတူ ေဆး႐ံုဝန္ထမ္း ေတြနဲ႔ သူနာျပဳေတြဟာလည္း တန္ဖိုးရွိေသာ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း ေတြပါ။ တစ္ဦးအေပၚ တစ္ဦးက တန္ဖိုးထားေလးစားၾကမယ္ဆို ရင္ ဆက္ဆံေရးေတြ အဆင္ေျပ ၾကလို႔ လူနာ၏ေရာဂါသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းေရးကို ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈကို အေျခ ခံ၍ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာသျဖင့္ ျမန္မာျပည္သားမ်ားအားလံုး က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစလို႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။

ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ႕ၾကပါေစ။

(ေဖာ္ျပပါ ေဆာင္းပါးသည္စာေရးသူ၏ အာေဘာ္သာျဖစ္ပါသည္)

သူနာျပဳဘဝ အေတြ႕ၾကံဳမ်ား

သူနာျပဳေလာကမွာက်င္ လည္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္၂၀ အေတြ႕အႀကံဳကို စာတစ္ပုဒ္ျဖစ္ေအာင္ ေရးသားတင္ျပလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ သူနာျပဳတကၠသိုလ္ ေလးႏွစ္တက္ၿပီး သင္ၾကားေရးနဲ႔ပုဂၢလိကေဆး႐ံုေတြမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳ၊ မေလးရွားႏုိင္ငံမွာ ၁၀ ႏွစ္ၾကာ ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ ေလ့လာ မွတ္သားခဲ့တာေတြကို စုစည္း တင္ျပထားပါတယ္။ အရင္က ေရးခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးေတြထဲက အ ေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္ ေတြကို ျပန္လည္ထုတ္ႏုတ္ၿပီး ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ေရးထားတဲ့ စာ တစ္ပုဒ္ပါ။ သာမန္လူတန္းစား အလႊာကေပါက္ဖြားလာတဲ့ သူနာ ျပဳေတြရဲ႕ ဘ၀ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ကို နားလည္ေစခ်င္တဲ့ ရည္ရြယ္ ခ်က္၊ တျခားတိုင္းျပည္က သူနာ ျပဳဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာေတြ ကို သိနားလည္ေစခ်င္တ့ဲ ရည္ ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေရးပါတယ္။

၁၉၉၆ မွာ ကၽြန္မ ရန္ကုန္ သူနာျပဳတကၠသိုလ္ကုိ စတက္ခဲ့ ပါတယ္။ ေက်ာင္းစတက္ၿပီး မၾကာခင္မွာ အေရးအခင္းျဖစ္လို႔ တကၠသိုလ္ေတြအားလံုး ပိတ္ လုိက္ပါတယ္။ သူနာျပဳတကၠ သုိလ္နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈတကၠသိုလ္ ႏွစ္ခုက မပိတ္ဘဲက်န္ပါတယ္။ ၁၉၉၉ မွာတကၠသုိလ္ေတြ ျပန္ဖြင့္ ေတာ့ ကၽြန္မတို႔ အပတ္စဥ္က ေနာက္ဆံုးႏွစ္ေရာက္ေနၿပီ။ ျမကြၽန္းညိဳညိဳ တကၠသိုလ္ဆုိတာ ကြၽန္မတို႔နဲ႔ ဘာမွမသက္ဆိုင္ခဲ့ပါ ဘူး။ သူနာျပဳတကၠသုိလ္က အင္း လ်ားကန္တို႔၊ သစ္ပုပ္ပင္တို႔နဲ႔ေ၀း ရာ ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္မွာ။ ကြၽန္မတို႔ က်င္လည္ခဲ့ရတဲ့ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသူဘ၀က စည္းကမ္း ေဘာင္ေတြနဲ႔ ထိန္းကြပ္ထားတဲ့ စာသင္ခန္း၊ လက္ေတြ႕ခန္း၊ စာ ၾကည့္တိုက္နဲ႔ ေလးႏွစ္စာ ခုတင္ တစ္လံုး အပိုင္ရထားတဲ့အေဆာင္။ လက္ေတြ႕ဆင္းေတာ့ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၊ ဗဟိုအမ်ိဳးသမီးေဆး ႐ံုနဲ႔ ကေလးေဆး႐ံု။ တျခားေပ်ာ္ စရာဘာမွမရွိေတာ့ အေဆာင္မွာ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ေနရင္း ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၂၀၀၀ မွာ ေက်ာင္းၿပီးသြား ေတာ့ အျပင္ေဆးခန္းမွာ တစ္ႏွစ္ ေလာက္လုပ္ၿပီး ဟသၤာတၿမိဳ႕က သူနာျပဳသင္တန္းေက်ာင္းအသစ္ မွာ ဒုနည္းျပအျဖစ္ အစိုးရ၀န္ ထမ္းဘ၀ကို စခဲ့ပါတယ္။ အသစ္ စဖြင့္တဲ့သူနာျပဳသင္တန္းေက်ာင္း မွာ ကၽြန္မရဲ႕ ပထမဆံုး၀န္ထမ္းအ ေတြ႕အႀကံဳက အံ့ၾသမကုန္ႏုိုင္စ ရာ။ သူနာျပဳသင္တန္းေက်ာင္း အေဆာက္အအံုမရွိ၊ ဘာပစၥည္း  ကိရိယာမွမရွိဘဲ သင္တန္းေက်ာင္း  အသစ္ဖြင့္တာ ျမန္မာျပည္မွာပဲရွိ ပါတယ္။ ဟသၤာတေဆး႐ံုက သံဃာေဆာင္ကို ယာယီသင္ တန္းေက်ာင္းအျဖစ္ စဖြင့္လိုက္ပါ တယ္။ ပထမဆံုးအပတ္စဥ္ သင္ တန္းသူ ၂၀ ေယာက္၊ ေက်ာင္း အုပ္နဲ႔ နည္းျပတစ္ေယာက္ပဲရွိပါ တယ္။ ကၽြန္မ ေရာက္သြားေတာ့ စုစုေပါင္း သင္ၾကားေရးဆရာ သံုးေယာက္ျဖစ္သြားပါတယ္။ သန္႔ရွင္းေရး၀န္ထမ္း မခန္႔ရေသး ေတာ့ ေက်ာင္းသူေတြက သန္႔ရွင္း ေရး တာ၀န္ယူၾကရပါတယ္။ စာ ေရးမရွိေသးေတာ့ ကၽြန္မက စာ ေရးအလုပ္ ျပာတာအလုပ္ကို မ တတ္တတတ္နဲ႔ လုပ္ရပါတယ္။ ျမန္မာစာလက္ႏွိပ္စက္အေဟာင္း ေလးပဲရွိလုိ႔ ေမးခြန္း႐ုိက္ခ်င္ရင္ အဂၤလိပ္စာ လက္ႏွိပ္စက္ရွိတဲ့ ဟသၤာတေကာလိပ္ကို စက္ဘီး နင္းၿပီး သြား႐ိုက္ရပါတယ္။ အခု ေတာ့ အရင္ထက္စာရင္ ေတာ္ ေတာ္ျပည့္စံုလာပါတယ္။

ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမႀကီးက သူနာျပဳတကၠသိုလ္မွာတုန္းက ကၽြန္မတို႔ကုိ စာသင္ခဲ့တဲ့ ဆရာမ ျဖစ္ေနေတာ့ ကၽြန္မနားမလည္တာ ေတြကို သင္လည္းေပး၊ အားကိုး ၿပီးလည္း ခုိင္းပါတယ္။ အဲဒီတုန္း က အသက္ (၂၀) ေက်ာ္ပဲရွိေသး ေတာ့ တစ္ေနကုန္နီးပါး စာသင္ ၿပီး၊ ရွိသမွ်အလုပ္ေတြ သိမ္းက်ံဳး လုပ္ခဲ့ရတာ ပင္ပန္းတယ္လို႔ မ ထင္ခဲ့ပါဘူး။ လစာ (၄,၈၀၀ က်ပ္) နဲ႔ မေလာက္လုိ႔ အျပင္ေဆး ခန္းလည္း ေျပးလုပ္ခဲ့ပါေသး တယ္။ ရြာက ေဆြမ်ိဳးေတြက ေအာက္ဆိုက္မရဘူးလား ေမး တာကို ဘာျပန္ေျဖရမွန္းမသိခဲ့ပါ ဘူး။ ငယ္ငယ္က စာေတာ္လုိ႔ ကၽြန္မကို အထင္ႀကီးခဲ့တဲ့ ရြာသား ေတြ၊ အမ်ိဳးေတြက ေအာက္ဆိုက္ မရွာတတ္တဲ့ ကၽြန္မကို ညံ့တယ္ လုိ႔ ထင္သြားၾကပါတယ္။ ေခတ္ စနစ္က အဲဒီလို လဲြေခ်ာ္ခဲ့တာပါ။

ဟသၤာတမွာ ၂ ႏွစ္ခန္႔ေနၿပီး ၂၀၀၃ မွာ မိခင္သူနာျပဳတကၠ သိုလ္၊ ရန္ကုန္ကို ေျပာင္းေရႊ႕ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္ ေတာ့ ၀န္ထမ္းေတြကို ဆန္မ ထုတ္ေပးေတာ့ဘဲ ရွားပါးစရိတ္ ၅,၀၀၀ က်ပ္ ေပးတာေၾကာင့္ စုစု ေပါင္း လစာ က်ပ္ ၁၀,၀၀၀ ရပါ တယ္။ အစစအရာရာ ေစ်းႀကီးတဲ့ ရန္ကုန္မွာ ေငြ ၁၀,၀၀၀ နဲ႔ ဘယ္လိုမွ မေလာက္ပါဘူး။ လ စာထုတ္ရင္ ေပ်ာ္ရမယ့္အစား၊ ေငြ ၁၀,၀၀၀ နဲ႔ ဘာမွသံုးမရလို႔ စိတ္ဓာတ္က်ခဲ့ပါတယ္။ တာေမြ က သွ်င္ပါကူေဆးခန္းမွာ ညဂ်ဴ တီဆင္းၿပီး အပို၀င္ေငြရွာခဲ့ပါ တယ္။  ၂ ႏွစ္ေလာက္ ေန႔ေရာည ပါ အလုပ္ဆင္းေနရတာ။ အိပ္ စက္ခ်ိန္မရွိသေလာက္ လူတစ္ ေယာက္ရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး ႐ႈံးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က သူနာျပဳေတြအမ်ားစု အဲဒီလိုရပ္ တည္ေနၾကရတယ္။ မိဘခ်မ္းသာ တဲ့သူ၊ ၀င္ေငြေကာင္းေကာင္းရွာ ႏုိင္တဲ့ ေယာက်္ားနဲ႔ အိမ္ေထာင္ က်တဲ့ သူေတြသာ အလုပ္တစ္ခု တည္းနဲ႔ ရပ္တည္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ သူနာျပဳအမ်ားစုက သာမန္လူ တန္းစားအလႊာကပါ။ မိသားစုကို ေထာက္ပံ့ေနရသူေတြဆိုေတာ့ ေန႔နဲ႔ညကို အတူတူလို႔ သေဘာ ထားၿပီး အလုပ္ႏွစ္ခုလုပ္ၾကရပါ တယ္။

ရန္ကုန္က ပုဂၢလိက ေဆး႐ံု ေဆးခန္းေတြမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ အ ေတြ႕အႀကံဳေတြဟာလည္း စာဖဲြ႕ လို႔ မကုန္ႏုိင္ရေအာင္ပါ။ အစိုးရ အလုပ္မ၀င္ခင္ ဘုရင့္ေနာင္က ႏုိက္တင္ေဂးေဆးခန္းနဲ႔ စမ္း ေခ်ာင္းက ဆာကူရာေဆးခန္းမွာ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္သူနာျပဳ တကၠသိုလ္ တာ၀န္က်ေနတဲ့အ ခ်ိန္တုန္းက သွ်င္ပါကူေဆးခန္းမွာ ညသူနာျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္မ လုပ္ခဲ့တာ ပုဂၢလိကေဆးကုဌာန ေတြမို႔ လူနာရွင္ေတြနဲ႔ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပေအာင္ ၀န္ေဆာင္မႈကို ေက်နပ္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ရပါ တယ္။ Customer is always right ဆုိတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္အရ လူနာနဲ႔ လူနာရွင္ ေတြကို Customer လုိ ဆက္ဆံ ရတာကို ကၽြန္မက သိပ္ၿပီးဘ၀င္ မက်ပါဘူး။ ေငြေၾကးမ်က္ႏွာ ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ မက်န္းမာတဲ့ လူနာေတြ ေရာဂါေ၀ဒနာ သက္ သာေအာင္၊ ေဆြမ်ိဳးမိသားစုေတြ စိတ္ပူပန္မႈ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ရင္ ထဲႏွလံုးသားထဲက လာေသာ ေစတနာ ေမတၱာအျပည့္နဲ႔ ၀န္ ေဆာင္ေပးရမယ္လုိ႔သာ ကြၽန္မ ယံုၾကည္ လက္ခံႏုိင္ပါတယ္။ Customers' rights ဆိုတာထက္ Patients'rights ကိုသာ ကၽြန္မ ေလးစားလိုက္နာခ်င္စိတ္ရွိပါ တယ္။ ေဆး႐ံုေတြမွာ လူနာရွင္နဲ႔ ေဆး႐ံု ၀န္ထမ္းေတြအၾကား ဆရာ၀န္နဲ႔ သူနာျပဳေတြအၾကား အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ (mutual respect) အာနည္းေနျခင္းဟာ  ျမန္မာျပည္ရဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ ေရွာက္မႈစနစ္က နိမ့္က်ျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုလို႔ ကၽြန္မ သံုးသပ္မိပါတယ္။

၂၀၀၇ မွာ ကြၽန္မ မေလးရွား ႏုိင္ငံကို ထြက္ခြာခဲ့ပါတယ္။ စရင္ ဘန္းၿမိဳ႕က ေက်ာက္ကပ္သန္႔စင္ တဲ့ဌာနမွာ သူနာျပဳအလုပ္ကို ၂ ႏွစ္အလုပ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္မ လုပ္တဲ့ ေက်ာက္ကပ္သန္႔စင္ဌာန (Mawar Hemodialysis Center) က အလွဴေငြေတြနဲ႔ရပ္တည္ၿပီး အျပင္ပုဂၢလိကဌာနေတြထက္ စရိတ္သက္သာစြာ ၀န္ေဆာင္ေပး တဲ့ အဖဲြ႕အစည္းတစ္ခုပါ။ ဆင္းရဲ ၿပီး အစိုးရေထာက္ပံ့မႈမရတဲ့ လူနာေတြအတြက္ ေစတနာ့၀န္ ထမ္းအဖဲြ႕အစည္းေတြက အခမဲ့ (သို႔မဟုတ္) စရိတ္သက္သာစြာနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေဆးႏုိင္ေအာင္ စီ စဥ္ေပးၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ သားေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ မေလးရွား ႏုိင္ငံသားေတြ အမ်ားႀကီး ကံ ေကာင္းၾကပါတယ္။ အစိုးရ ေဆး႐ံုေတြမွာ အခမဲ့ ေဆးကုသ ခြင့္ကို ရၾကပါတယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ေကာင္းတဲ့ မေလးရွားမွာသူနာျပဳေတြ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ ရပိုင္ခြင့္ေတြ အျပည့္ရရွိၾကပါတယ္။ သူနာျပဳအုပ္ဆုိရင္ စည္းကမ္းႀကီးၿပီး ဌာနခဲြေပါင္းမ်ားစြာရွိတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ဌာနတစ္ခုလံုးအေပၚ ၾသဇာေညာင္းပါတယ္။ သူနာျပဳေတြ၊ အကူ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ကိစၥ၊ လူနာေတြရဲ႕ အေရးကိစၥမွန္သမွ်ကို သူနာျပဳအုပ္ကပဲ စီမံခန္႔ခဲြပါတယ္။ ဖံြ႕ၿဖိဳးတဲ့ ႏုိင္ငံေတြက ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာ သူနာျပဳေတြရဲ႕ အခန္း က႑ (Role) နဲ႔ သူနာျပဳပညာ ေရးေတြကို တိုးတက္ေအာင္ အ ရင္းအႏွီးမ်ားစြာ စိုက္ထုတ္ၾကတဲ့ အတြက္ သူတို႔ႏုိင္ငံသားေတြမွာ က်န္းမာေရးအေျခအေနနဲ႔ ဘ၀ အရည္အေသြးေတြ တိုးတက္ ျမင့္မားၾကပါတယ္။

 ႏုိင္ငံျခားသားဆုိရင္ လစာ နဲ႔ အခြင့္အေရးေတြ ေလွ်ာ့ေပးခံ ရေပမယ့္ ကၽြန္မတို႔ေတြ ျမန္မာ ျပည္က ပုဂၢလိကေဆး႐ံုေဆးခန္း ေတြမွာ မရခဲ့တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ရပါတယ္။ မာ၀ါေက်ာက္ကပ္ သန္႔စင္ဌာနမွာ တနဂၤေႏြေန႔တုိင္း ပိတ္ရက္ရၿပီး ႏွစ္စဥ္ အားလပ္ ခြင့္ ၁၃ ရက္ရပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ ကူးလို အခါႀကီး ရက္ႀကီး ပိတ္ ရက္ေတြမွာ အလုပ္ဆင္းရရင္ လုပ္ခႏွစ္ဆရပါတယ္။ ရန္ကုန္ က ပုဂၢလိကေဆး႐ံုေတြမွာ ကၽြန္မ အလုပ္လုပ္တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက တစ္ပတ္ကို အားလပ္ရက္ တစ္ ရက္ရၿပီး ခြင့္ရက္ေပးမထားပါ ဘူး။ အေၾကာင္းကိစၥရွိရင္ အခ်င္း ခ်င္း ဂ်ဴတီလဲၿပီး ရက္အစား ျပန္ ဆင္းေပးရပါတယ္။ ရက္အစားမ ဆင္းႏုိင္ရင္ လစာတစ္ရက္ အ ျဖတ္ခံရပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ၀န္ ထမ္းလစာကို အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ နဲ႔ တန္းတူ မေပးႏုိင္ေသးရင္ ၀န္ ထမ္းအခြင့္အေရးနဲ႔ ခံစားခြင့္ေတြ ကိုေတာ့ အျပည့္အ၀ေပးသင့္ပါ တယ္။

ေက်ာက္ကပ္သန္႔စင္ဌာန မွာ ၂ ႏွစ္လုပ္ၿပီး ကၽြန္မ သင္ၾကား ေရးဘက္ကို ျပန္ေရာက္သြားပါ တယ္။ ကြာလာလမ္ပူက ပုဂၢလိ က တကၠသိုလ္(UCSI University) မွာ ၂ ႏွစ္၊ မလာယာတကၠသိုလ္ (University of Malaya) မွာ သူနာျပဳမဟာသိပၸံတက္ၿပီး ဆာ ဘားျပည္နယ္က အစိုးရတကၠ သိုလ္က (University Malaysia Sabah) မွ ၂ ႏွစ္ လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ မေလးရွားႏုိင္ငံက သူနာျပဳပညာ ေရးနဲ႔ သူနာျပဳေလာကအေၾကာင္း ထဲထဲ၀င္၀င္ သိခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ မလာယာတကၠသုိလ္မွာ ဘဲြ႕လြန္ တက္ေနတဲ့အခ်ိန္ အျပင္ေဆးခန္း မွာ လစာရသေလာက္နဲ႔ အလုပ္ ရွာလုပ္ခဲ့ရၿပီး သုေတသနလက္ ေထာက္အလုပ္ကိုလည္း လုပ္ခဲ့ ရတဲ့အတြက္ ၁၀ ႏွစ္ကာလအ တြင္း အေတြ႕အႀကံဳေတြ ေတာ္ ေတာ္စံုေအာင္ ရလိုက္ပါတယ္။

မေလးရွားမွာ သူနာျပဳဒီပလို မာနဲ႔ သူနာျပဳဘဲြ႕တန္းေတြကို ပုဂၢလိကပိုင္နဲ႔ အစုိးရတကၠသိုလ္ ေကာလိပ္ေတြမွာ တက္ေရာက္ သင္ၾကားႏုိင္ပါတယ္။ သူနာျပဳ ပညာေရးကို ျမႇင့္တင္ဖုိ႔အတြက္ သူနာျပဳဒီပလိုမာသင္တန္းေတြ ကို ရပ္နားၿပီး အားလံုးကို သူနာ ျပဳဘဲြ႕တန္းျဖစ္ေအာင္ ျမႇင့္ဖို႔ စီမံ ကိန္းခ်ထားေပမယ့္ ဘတ္ဂ်က္အ ခက္အခဲေၾကာင့္ လက္ေတြ႕အ ေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ခက္ေန တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ က်န္းမာ ေရး၀န္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္က သူနာျပဳေကာလိပ္ေတြမွာ သူနာ ျပဳဒီပလိုမာသင္တန္းကို သင္တန္း စရိတ္ ကုန္က်စရာမလိုဘဲ အလ ကားတက္ေရာက္ခြင့္ရပါတယ္။ သင္တန္းစရိတ္နဲ႔ အေဆာင္လခ ေပးစရာမလုိတဲ့အျပင္ လစဥ္အ သံုးစရိတ္ (Allowance) လံု ေလာက္ေအာင္ရတာမို႔ မိဘက ေထာက္ပံ့ေပးစရာ မလိုပါဘူး။ သင္တန္းၿပီးရင္ေတာ့ အစိုးရ ေဆး႐ံုေတြမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ႏွစ္ကာလျပည့္ေအာင္ ျပန္လုပ္ ေပးရပါတယ္။ သင္တန္းကာလ မွာ ျပည့္စံုေအာင္ေထာက္ပံ့ေပး ထားၿပီး လုပ္ငန္းခြင္၀င္တဲ့အခါ လံုေလာက္တဲ့လစာအျပင္ ၀န္ ထမ္းအခြင့္အေရးေတြ အျပည့္အ ၀ရတာေၾကာင့္ သူနာျပဳေတြ စာ ခ်ဳပ္ေဖာက္ဖ်က္တဲ့ျပႆနာမရွိ သေလာက္ပါ။

 အစိုးရတကၠသုိလ္ေတြက အဆင့္ျမင့္ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန (MOHE) လက္ေအာက္မွာရွိပါ တယ္။ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ဘာ သာရပ္ေပါင္းစံု မဟာဌာန (Faculty) အသီးသီးရွိၿပီး သူနာ ျပဳဌာနက ေဆးပညာမဟာဌာန (Faculty of Medicine)သုိ႔မဟုတ္ ေဆးပညာနဲ႔ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သိပၸံပညာ မဟာဌာန (Faculty of Medicine and Health Sciences) လက္ေအာက္မွာ ရွိပါတယ္။ အ ရင္က သူနာျပဳေက်ာင္းသားေတြ ကို အစိုးရေထာက္ပံ့ေပးပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း စီးပြားေရး အ က်ပ္အတည္းေၾကာင့္ ေထာက္ပံ့ ေၾကးေတြ ရပ္လုိက္ပါတယ္။ ေထာက္ပံ့ေၾကး မေပးႏုိင္ေပမယ့္ အစိုးရက ေက်ာင္းသားေတြကို ပညာသင္စရိတ္ေခ်းေငြ (Study loan) ထုတ္ေခ်းေပးပါတယ္။ ေက်ာင္းၿပီးလို႔ လုပ္ငန္းခြင္၀င္တဲ့ အခါ လစဥ္ ျပန္ဆပ္ရပါတယ္။ ပုဂၢလိကပိုင္ တကၠသိုလ္ေကာ လိပ္ေတြမွာတက္တဲ့ ေက်ာင္း သားေတြကိုလည္း ပညာသင္ စရိတ္ေခ်းေငြကို အကန္႔အသတ္ နဲ႔ ထုတ္ေခ်းေပးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေဆး႐ံုေတြက ေက်ာင္းသားေတြ ကို ပညာသင္စရိတ္ ေထာက္ပံ့ ေပးၿပီး ေက်ာင္းၿပီးရင္ သူတို႔ ေဆး႐ံုမွာ အလုပ္လုပ္ဖို႔ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္တာေတြရွိပါတယ္။

အစိုးရတကၠသိုလ္နဲ႔ ပုဂၢလိ ကပုိင္ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္က သူနာျပဳဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ သင္ ႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြကို သူနာျပဳ ဘုတ္အဖဲြ႕ (Nursing Board) က သတ္မွတ္ထားတဲ့ လမ္းၫႊန္ခ်က္ အတိုင္း ေရးဆဲြရပါတယ္။ သင္ တန္း၀င္ခြင့္အတြက္ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ အရည္အခ်င္း၊ သင္ၾကား ေရးဆရာမ်ားရဲ႕ အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ခ်က္၊ စာေတြ႕ လက္ ေတြ႕ သင္ၾကားခ်ိန္ သတ္မွတ္ ခ်က္၊ ထိေရာက္ေသာ သင္ၾကား ေရးအတြက္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ (nursing skill labs, library, computer lab, recreational facilities) ေတြ ျပည့္စံုရပါတယ္။ လမ္းၫႊန္ခ်က္မွာ သတ္မွတ္ထား တာေတြနဲ႔ ျပည့္စံုမွ သင္တန္းဖြင့္ ခြင့္ရွိပါတယ္။ သင္တန္းဖြင့္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကာလအတြင္း မွာ လမ္းၫႊန္ခ်က္ထဲမွာပါတဲ့ စံ ခ်ိိန္စံၫႊန္းအတိုင္း လက္ေတြ႕အ ေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ ျခင္း ရွိ၊ မရွိ သံုးသပ္စစ္ေဆးျခင္း (Accredtation) ဆုိတာရွိပါ တယ္။ သံုးသပ္စစ္ေဆးတဲ့အခါ မွာ အရည္အေသြးထိန္းခ်ဳပ္ေရး ေအဂ်င္စီက အဖဲြ႕၀င္နဲ႔အတူ သူနာျပဳဘုတ္အဖဲြ႕က အႀကီးအ ကဲေတြက အေသးစိတ္စစ္ေဆး သံုးသပ္ရပါတယ္။ စစ္ေဆးသံုး သပ္ၿပီး ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအေပၚ အႀကံျပဳခ်က္ေထာက္ခံခ်က္ေတြ ေပးၿပီး အရည္အေသြး ျမႇင့္တင္မႈ ေတြ လုပ္ရပါတယ္။

သူနာျပဳလုိင္စင္နဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကိုလည္း တင္ျပခ်င္ပါေသးတယ္။ မေလး ရွားႏုိင္ငံ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္ အသီးသီးက သူနာျပဳဒီပလိုမာနဲ႔ သူနာျပဳ ဘဲြ႕တန္းၿပီးဆံုးသြားတဲ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူအား လံုး သူနာျပဳ လိုင္စင္ရဖို႔အတြက္ သူနာျပဳဘုတ္အဖဲြ႕က စစ္ေဆးတဲ့ အရည္အခ်င္းစာစစ္စာေမးပဲြကို ေျဖဆုိရပါတယ္။ စာေမးပဲြေအာင္ ရင္ လိုင္စင္ရပါတယ္။ မေအာင္ ရင္ ဒုတိယအႀကိမ္နဲ႔ တတိယအ ႀကိမ္ ေျဖဆုိခြင့္ရွိပါတယ္။ သုံး ႀကိမ္ေျဖလုိ႔မွ မေအာင္ရင္ သူနာ ျပဳလုိင္စင္ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္မရ ေတာ့သလို သူနာျပဳအလုပ္ကို လုပ္ခြင့္မရွိေတာ့ပါဘူး။ လိုင္စင္ သက္တမ္းတိုးမယ္ဆုိရင္ သက္ ဆုိင္ရာအႀကီးအကဲ ေထာက္ခံ ခ်က္လိုအပ္သလို သတ္မွတ္ထား တဲ့ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာသင္ ၾကားေရး ရမွတ္ (CPD Points) ျပည့္မီရပါတယ္။ သူနာျပဳေတြ လုပ္ငန္းခြင္မွာ အၿမဲမျပတ္ ပညာ သင္ၾကားေလ့လာမႈရွိေအာင္ တြန္းအားေပးတဲ့ သေဘာပါ။ သူ နာျပဳက်င့္၀တ္စည္းကမ္းေတြကို ေဖာက္ဖ်က္မွသာ လိုင္စင္သိမ္း တာေတြရွိပါတယ္။

အေတြ႕အႀကံဳေတြကို ေရးရ ရင္ စာတစ္ပုဒ္နဲ႔ မလံုေလာက္ႏုိင္ ပါ။ သင္ၾကားေရး အေတြ႕အႀကံဳ ေတြကို ထည့္ေရးခ်င္ေပမယ့္ စာ သိပ္ရွည္သြားၿပီမို႔ ရပ္နားလိုက္ပါ တယ္။ ေနာင္အလ်ဥ္းသင့္သလုိ စာေတြထပ္ေရးႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳး စားပါဦးမယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ သူနာျပဳေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းခြင္သာ ယာေရး၊ သူနာျပဳမ်ားအေပၚ ခ် မွတ္ကန္႔သတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြဟာ တရားမွ်တမႈ ရွိေရး၊ နည္းပညာေတြ တိုးတက္ လာတာနဲ႔အမွ် မက်န္းမာသူေတြ ကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးရတဲ့ သူနာျပဳအရည္အေသြးေတြ တိုး တက္ျမင့္မားလာေရးအတြက္ သက္ဆုိင္သူေတြ အားလံုး ႀကိဳး စားၾကတဲ့အခါ ျမန္မာျပည္အျပင္ ဘက္ကိုလည္း လွမ္းၾကည့္၊ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ လက္ရွိအေျခအ ေနနဲ႔လည္း အံ၀င္ခြင္ခ်ျဖစ္ေအာင္ စဥ္းစားေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔ ဒီစာကို ေရးသားေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

စံပယ္ျဖဴ

7 Daily News Journal, April 10 2017

ဒီမိုကေရစီကို နားလည္ၾကည့္ျခင္း

ဒီမိုကေရစီစနွစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကၽြန္မ မွတ္သားနားလည္ထားတဲ့ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို ကိုယ္ပိုင္အေတြးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ျပီး စာတပုဒ္ေရးလိုက္ ပါတယ္။ ဒီစာကို ေရးတဲ့အခါမွာ နိုင္ငံေရးကို ကၽြမ္းက်င္သူအေနနဲ႔ ေရးျခင္းမဟုတ္၊ နိုင္ငံေရးကို စိတ္၀င္စားတဲ့ သာမန္ျပည္သူ တေယာက္အေနနဲ႔ ေရးတဲ့စာလို႔ မွတ္ယူေစခ်င္ ပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီဆိုတဲ့ စကားကို ၁၉၈၈ အေရးအခင္းမွာ စျပီးၾကားဖူးခဲ့ေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ဘာမွန္းမသိခဲ့ ပါဘူး။ ဘာမွန္းမသိဘဲ ေနလာရင္း ဆယ္တန္းေရာက္ေတာ့ ျမန္မာစာဆရာက စာသင္ရင္း၊ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ဘာလဲလို႔ ေမးခြန္းတခုေမး ပါတယ္။ ေက်ာင္းစာကလြဲရင္ ဘာမွမသိတဲ့ ကၽြန္မ ဆရာ့အေမးကို မေျဖနိဳင္ဘဲ ပါးစပ္ အေဟာင္းသားနဲ႔ ေနခဲ့ရပါတယ္။ အတန္းထဲက ေယာက်္ားေလး သူငယ္ခ်င္းေယာက္က ထေျဖပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေရးသားခြင့္ရွိျပီး၊ အစိုးရကို ျပည္သူမ်ားက လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ တဲ့စနစ္ လို႔ေျဖပါတယ္။ ကၽြန္မလား ဘာမွမသိတဲ့ နလပိန္းတုံးဆိုေတာ့ ေျဖနိဳင္တဲ့ သူငယ္ခ်င္းကို စိတ္ထဲက ခ်ီးက်ဴး လိုက္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဆယ္တန္းေအာင္၊ ဘြဲ႔ရလို႔ လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္တဲ့အခ်ိန္ေတြအထိ ဒီမိုကေရစီအေၾကာင္း ေသခ်ာ နားမလည္ခဲ့သလို ေလ့လာရေကာင္းမွန္း မသိခဲ့ပါဘူး။

နိဳင္ငံျခားကို ထြက္လာျပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္း အင္တာနက္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သံုးျဖစ္တဲ့အတြက္ အင္တာနက္က သတင္းေတြ၊ ဘေလာ့ဂါေတြေရးတဲ့ စာေတြကို ဖတ္မိရာက နိဳင္ငံေရး အေျခအေနေတြကို စိတ္၀င္တစား ေလ့လာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ ကၽြန္မတို႔လို လူတစုကို လွဳပ္နိဳးေပးခဲ့တဲ့ ဘေလာ့ဂါေတြေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ နိဳင္ငံေရး ေရခ်ိန္ျမင့္ခဲ့တာကို သိပ္ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ နိဳင္ငံေရးကို စိတ္၀င္စားလာတယ္၊ ျမန္မာျပည္ကို ေျပာင္းလဲ တိုးတက္ေစခ်င္တယ္ဆိုေတာ့ နိုင္ငံေရးအေၾကာင္းနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ သေဘာတရားကို လက္လွမ္း မွီသေလာက္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ နိဳင္ငံေရးလုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ မရွိေပမဲ့၊ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြကို ၀န္းရံ အားေပးနိဳင္ဖို႔ ေလ့လာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္လာတဲ့လူတိုင္း အေျခခံနိုင္ငံေရး သေဘာတရားေတြကို နားလည္ထားသင့္ ပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ  သိပ္ကိုအႏွစ္သာရရွိတဲ့ အေျခခံသေဘာတရားေတြ ရွိပါတယ္။ နိဳင္ငံေရး တိုင္းျပည္အေရးေတြမွာ နိဳင္ငံသားေတြအားလံုး ပါ၀င္ျခင္း၊ နိဳင္ငံသားအားလံုး တန္းတူ အခြင့္အေရးရွိျခင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးကို   ေလးစားလိုက္နာျခင္း၊ နိုင္ငံအေရး အျမင္မတူမွဳမ်ားကို နားလည္သီးခံနိုဳင္စြမ္းရွိျခင္း၊ ေရြးေကာက္ခံ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက တာ၀န္ခံမွဳရွိျခင္း၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမွဳ ရွိျခင္း၊ သတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ိန္ကာလတြင္ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျခင္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ နိဳင္ငံေရးပါတီ ေပါင္းစံုပါ၀င္ျခင္း၊ စီးပြားေရး လြတ္လပ္ခြင့္ရွိျခင္း၊ အာဏာကို အလြဲသံုးစားျပဳမွဳႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမွဳကို ထိန္းခ်ဳပ္နိဳင္ျခင္းနဲ႕ တရားဥပေဒ စိုးမိုးျခင္း စတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံသေဘာတရားေတြ ရွိပါတယ္။

စိတ္ဓာတ္ခြန္အားေပးေသာ ထိုမိခင္

 “ သင့္ရဲ႕ေၾကာက္စိတ္က သင္မွန္တယ္ထင္တဲ့အရာကိုလုပ္ဖို႔ တားျမစ္တာကို ဘယ္ေတာ့မွ ခြင့္မျပဳပါနဲ႔ ” လို႔ ကမၻာေက်ာ္ အဆိုအမိန္႔ကို ေျပာဆိုေရးသားတဲ့ ထိုမိခင္ကို ဂါရ၀တဲ့ စာတပုဒ္ ေရးခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးထုအတြက္ စံျပမိခင္၊ ျမန္မာျပည္အျပင္ဘက္ ေရာက္ေနသူေတြအတြက္ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားေတြ ေပးတဲ့ထိုမိခင္။ ထိုမိခင္ရဲ႕ေက်းဇူးတရားေတြကို ကၽြန္မ ဉာဏ္ရွိသေလာက္ ေဖာ္ထုတ္ေရးဖြဲ႔ခ်င္ပါတယ္။ မိခင္အရင္းထက္ ပိုၿပီးခ်စ္ခင္ေလးစား သလားလို႔ေမးရင္၊ မိခင္အရင္းနဲ႔ ထပ္တူခ်စ္ခင္ေလးစားတယ္လို႔ ေျဖပါ့မယ္။
ထိုမိခင္နဲ႔ ကၽြန္မ ႏွလံုးသားခ်င္းမနီးစပ္ခင္ အခ်ိန္တုန္းက သူမကို ကၽြန္မသိခဲ့တာက လြတ္လပ္ေရး ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္။ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းကာလမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္လာတယ္၊ ဒီမိုကေရစီအေရး လႈပ္ရွားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ကၽြန္မက ကေလးသာသာ ရွိေသးေတာ့ ဘာမွနားမလည္ေပမဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရဲ႕သမီးမို႔ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ကို အမ်ားနည္းတူ သေဘာက်ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔ျမန္မာျပည္က ကေလးငယ္ေတြ အမ်ားစု အေမစုမွ အေမစုျဖစ္ေနသလိုမ်ဳိး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း သူမရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈ ၾသဇာလႊမ္းမိုးႏိုင္မႈဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေၾကာင့္လို႔ ၀န္ခံထားပါတယ္။
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ထားၾကေတာ့ သူမအေပၚ ကၽြန္မစိတ္၀င္စားမႈ မရွိေတာ့ဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာေနခဲ့တဲ့ အႏွစ္ (၃၀)အတြင္း ကၽြန္မက နိုင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဘာမွနားမလည္ စိတ္မ၀င္စားတဲ့ နလဘိန္းတုံးတေယာက္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရပိုင္သတင္းစာေတြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆဲေရးေနၾကတာ၊ ဆႏၵခံယူပြဲေတြလုပ္ၿပီး တရား၀င္ ဆဲေနၾကတာကို ေတာ္ေတာ္ေလး ေအာ့ႏွလံုးနာခဲ့ပါတယ္။ ဆရာတေယာက္ ကၽြန္မကို ေျပာျပဖူးတဲ့စကားကိုလည္း စိတ္ဘ၀င္မက်ခဲ့ပါ။ သမီးသိလား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အမ်ဳိးသားသစၥာေဖာက္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ရည္စားရွိရက္နဲ႔ သစၥာေဖာက္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားသားကို လက္ထပ္ခဲ့တာ။ ဆရာေျပာျပတုန္းက ကၽြန္မဘာမွျပန္မေျပာပဲ နားေထာင္ခဲ့ေပမဲ့ ဘာေၾကာင့္ ရယ္မသိ ဆရာေျပာတာကို အမွန္လို႔မမွတ္ခဲ့ဘူး။
 ႏိုရီကိုေရးတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေၾကာင္းကို မသီတာ(စမ္းေခ်ာင္း) ဘာသာျပန္ထားတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ စာတေစာင္ စာအုပ္ကိုဖတ္ရေတာ့မွ ဆရာ့စကားက ၀ါဒျဖန္႔သူ ေတြဆီက လက္ဆင့္ကမ္းရလာတာလို႔ နားလည္လိုက္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာ ပညာတတ္ တဦးက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လက္မခံခဲ့တာ။ ခုေနမ်ား ဆရာသက္ရွိထင္ရွားရွိေနေသးရင္ ကၽြန္မျပန္ေျဖရွင္း ေျပာျပခ်င္မိပါတယ္။ လူမ်ဳိးစြဲမကင္းတဲ့ကၽြန္မလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏိုင္ငံျခားသားနဲ႔လက္ထပ္တာကို စိတ္ထဲဘ၀င္မက်သူပါ။ ႏိုရီကို ေျပာျပလို႔ စိတ္သေဘာထား ႏူးညံ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကို ျမတ္နိဳးၾကင္နာတဲ့ မိုက္ကယ္အဲရစ္နဲ႔ ကင္တို႔ညီအကို ႏွစ္ေယာက္အေၾကာင္းကိုသိခြင့္ရလို႔ သူတို႔အေပၚ စာနာ နားလည္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ျမန္မာျပည္သူေတြအၾကား ႏွလံုးသားခ်င္းနီးစပ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း တခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ စာေရးသူ နိုရီကိုနဲ႔ ဘာသာျပန္သူ ဆရာမ မသီတာ (စမ္းေခ်ာင္း) ကို သိပ္ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွစ္ရွည္အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ေနတဲ့ ကာလအတြင္းမွာ ဘယ္လိုစိတ္နဲ႔ ေနခဲ့သလဲ ဆိုတာကို လူေတြစိတ္၀င္စားၾကတယ္။ ဓမၼကို အေဖာ္ျပဳၿပီးေနတဲ့အတြက္ သီလ သမာဓိ ဉာဏ္ပညာေတြ ပိုၿပီးတိုးပြား ရင့္က်က္လာတယ္။ စာအုပ္ေတြကို မိတ္ေဆြဖြဲ႔ေနတဲ့အတြက္ တေယာက္ထဲ အထီးက်န္ ေန႔ရက္ေတြဟာ အဓိပၸာယ္ရွိရွိ ကုန္လြန္ခဲ့တယ္။ ဓမၼကေပးေသာ ေၾကာက္စိတ္ကင္းတဲ့ ေျဖာင့္မတ္ တည္ၾကည္မွဳ၊ စာအုပ္ေတြကေပးတဲ့ အသိအျမင္ၾကြယ္၀မွဳေတြကို ေပါင္းစပ္ျပီး ေရးလိုက္တဲ့ သူမရဲ႕ စာေတြက စာဖတ္သူေတြရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ဖြင့္ေပးနိဳင္ခဲ့တယ္။ ေမတၱာနဲ႔ သစၥာတရားကို အေျခခံျပီး ေရးတဲ့စာ၊ ေျပာသမွ် စကားေတြဟာ အမ်ားျပည္သူေတြ႔ရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ပြင့္လင္းေစပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း၊ ဆရာေကာင္းေတြနဲ႔ စာေရးသူေတြဟာ အမ်ားျပည္သူေတြကို ေရွ႕ေဆာင္ လမ္းျပရာမွာ ႏွလံုသားကို အရင္ဖြင့္ေပးရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ႏွလံုးသား ပြင့္သြားျပီဆိုရင္ ဘာပဲေျပာေျပာ ထိေရာက္တယ္၊ ၾသဇာေျငာင္းနိဳင္ပါတယ္။
ေလာကသဘာ၀နဲ႔ လူ႔သေဘာေတြကို ပကတိ အရွိတိုင္း ျမင္နိဳင္တဲ့ သူမမွာ ကၽြန္မတို႔ လိုက္မမွီတဲ့ အေတြးအေခၚ ရွိတယ္။ ေလာကဓမၼကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္သူမို႔ မွန္တာကို ေျပာရဲလုပ္ရဲေအာင္၊ အမွန္တရားဘက္က သတၱိရွိရွိ ရပ္တည္ရဲေအာင္ စံနမူနာေကာင္း ျပတယ္။ သဘာ၀ အရွိတရားကို အရွိတိုင္း လက္ခံၿပီး၊ ဟန္ေဆာင္မႈကင္းတယ္။ သူမရဲ႕ရိုးသားပြင့္လင္းမႈနဲ႔ အမွန္တရားကို ျမတ္ႏိုးမႈက ျမန္မာျပည္က ပညာတတ္လူတန္းစား အမ်ားစုကို လႊမ္းမိုးႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူမရဲ႕ ေမတၱာတရားႀကီးမားမႈက ျမန္မာျပည္က ေအာက္ေျခ လူတန္းစားမ်ားရဲ႕ ယံုၾကည္ အားကိုးမႈကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာျပည္သားမ်ားအတြက္ေတာ့ သူမေျပာတဲ့ စကားေတြက စိတ္ဓာတ္ခြန္အား ျဖစ္ေစျပီး၊ သူမရဲ႕ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈတိုင္းဟာ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရႊေရာင္အျပံဳး ကိုယ္စီနဲ႔ ျပည္ေတာ္ျပန္၀င္ဖို႔ အခြင့္အခါေကာင္းကို ေမွ်ာ္ေနၾကပါတယ္။
သူမ်ားတိုင္းျပည္မွာ ေတာ္သလိုေနၾကရတဲ့ ကၽြန္မတို႔မွာ အမည္ေဖာ္လို႔မရတဲ့ ေ၀ဒနာ ကိုယ္စီရွိပါတယ္။ အလုပ္ထဲမွာ မတရားတာေတြ ျမင္ေနရရင္ ေရငံုႏႈတ္ဆိတ္ေနရၿပီး၊ ေရလိုက္ငါးလိုက္ ေနရာတာေတြ ရွိတယ္။ မေက်နပ္ခ်က္ေတြ ရွိေပမဲ့ မႏိုင္လို႔ သီးခံေနရတာေတြ ရွိတယ္။ မေက်နပ္ခ်က္ေတြ ေပါက္ကြဲမထြက္ေအာင္ ကိုယ့္စိတ္ကို ႏွိပ္ကြပ္ထိန္းခ်ဳပ္ရင္း အေတြ႔အၾကံဳေတြ ရင့္က်က္လာခဲ့တယ္။ ဘာသာတရား အဆံုးအမေတြ၊ စာေပကေပးတဲ့ အသိေတြနဲ႔ စိတ္ဒဏ္ရာ ေ၀ဒနာေတြကို ကုစားရာမွာ ထိုမိခင္ရဲ႕ပညာရွိစကားေတြဟာ ခြန္အား ျဖည့္ေဆးတခြက္လို အစြမ္းထက္ပါတယ္။ သူမရဲ႕စိတ္သေဘာထားနဲ႔ အျပဳအမူေတြကို ေလးစား အားက်တဲ့စိတ္က သူစိမ္းတရံေတြအၾကား ဘ၀ကိုေဆာက္တည္ရာမွာ အမ်ားႀကီး အေထာက္ အကူေပးပါတယ္။ ျပင္ပ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းေတြထက္ ႏွလံုးရည္ျပည့္၀မႈကို ဦးစားေပးတဲ့ ထိုမိခင္ရဲ႕ အဆံုးအမေတြက ေလာကဓံကို ရင္ဆိုင္ရာမွာ စိတ္ဓာတ္ၾကံံ႕ခိုင္မႈရွိေအာင္ အားျဖည့္ေပးပါတယ္။
နိုဘယ္ဆုရွင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ဂုဏ္သတင္းေၾကာင့္ ကမၻာ့အလယ္မွာ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာေတြ ဂုဏ္ယူစရာ ျဖစ္ရတယ္။ သူမကို ေ၀ဖန္အျပစ္တင္ၾကတဲ့ ျပည္တြင္းျပည္ပက စာတတ္ပုဂၢိဳလ္ အခ်ဳိ႕ကို ဥေပကၡာသေဘာနဲ႔ တုန္႔ျပန္ႏိုင္တာ ပညာရွိဆန္ပါတယ္။ ျပႆနာေပါင္း ေသာင္း ေျခာက္ေထာင္ကို ဘယ္လိုမ်ားေျဖရွင္းႏိုင္မွာပါလိမ့္လို႔ ကၽြန္မတို႔ ပူပန္ေနခ်ိန္မွာ ထိုမိခင္က ယံုၾကည္မႈအျပည့္နဲ႔ ေျခလွမ္းေတြ ျမန္ေနဆဲ။ သူမရဲ႕ယံုၾကည္မႈက ျပည္သူေတြရဲ႕စြမ္းရည္ကို ယံုၾကည္စိတ္ခ်ျခင္းသာျဖစ္တယ္။ ျပည္သူေတြနဲ႔ တသားတည္းရွိေနသူမို႔ ျမန္မာေတြ ဉာဏ္ရည္မနိမ့္ဘူး၊ အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြသာ လိုအပ္တာလို႔ ေျပာႏိုင္တာျဖစ္တယ္။ ေရခံ ေျမခံေကာင္းတဲ့ ျမန္မာျပည္ဖြား ကၽြန္မတို႔ေတြအားလံုးဟာ မ်ဳိးေစ့ေကာင္းၾကပါတယ္။ ဒီမ်ဳိးေစ့ေကာင္းေတြက ေပါက္လာတဲ့ အပင္ေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးသန္မာၿပီး၊ အသီးအပြင့္ေတြ ေ၀ဆာဖို႔ ပညာအလင္းေရာင္ေတြ လုိအပ္တာ။
ျဗဟၼစိုရ္တရား (၄)ပါးကို လက္ေတြ႔က်င့္သံုးျခင္းျဖင့္ လူမ်ဳိးဘာသာ အသားေရာင္ခြဲျခားျခင္း၊ ရန္သူမိတ္ေဆြ ခြဲျခားျခင္းမရွိဘဲ တန္းတူညီမွ်ေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ အဂတိေလးပါး ကင္းရွင္းေရး၊ လူတိုင္း၏ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ား မဆံုးရွံဳးေစေရးအတြက္ ကိုယ္နွင့္အသက္ကို မငဲ့ကြက္ပဲ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ သံဃာေတာ္မ်ားအား ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို ျပည္သူတေယာက္အေနနဲ႔ ႀကိဳဆိုေထာက္ခံပါတယ္။ ျမင္သာ ထင္သာရွိေသာ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္မႈကို ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေၾကာင္း ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ဖြင့္ဟ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ ကိုလည္း သေဘာက် ႏွစ္ၿခိဳက္ပါတယ္။ တရားသေဘာေတြကို အႂကြင္းမဲ့ ယံုၾကည္ေသာ ထိုမိခင္၊ ျပည္သူေတြအေပၚ ယံုၾကည္ေသာ ထိုမိခင္။ ထိုမိခင္ရဲ႕ယံုၾကည္ခ်က္၊ ျပည္သူမ်ားရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ေတြ ျပည့္၀ပါေစ။ ထိုမိခင္ရဲ႕ ဆႏၵအတိုင္း ျပည္သူေတြက သူမကိုမလိုအပ္ေတာ့တဲ့အခ်ိန္ထိ အသက္ရွည္ က်န္းမာပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေမတၱာ ပို႔သပါတယ္။

စံပယ္ျဖဴ

လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး နာတာရွည္ေရာဂါ

ျမန္မာျပည္နဲ႕ ကမၻာနိဳင္ငံ အသီးသီးမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြဟာ ကုစားရခက္တဲ့ နာတာရွည္ေရာဂါလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေခတ္အဆက္ဆက္မွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ျမတ္နိဳးတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့ ၾကေသာ္လည္း ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ကမၻာေျမ ခုထိျငိမ္းခ်မ္းေရး မရနိဳင္ေသးဘူး။ ဒဏ္ရာေတြ ဗရပြ၊ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း၊ နာတာရွည္ေရာဂါ ေပါင္းစံုနဲ႔အတူ အနာေရာဂါ ထူေျပာေနတဲ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ကို နလန္ထူနိဳင္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းၾကရာမွာ ဘယ္လို ေဆးစြမ္းေကာင္းေတြနဲ႔ ကုစားၾကမွာပါလိမ့္လို႔ စဥ္းစားေတြးေတာရင္း စာတပုဒ္ ေရးလုိက္ပါတယ္။

မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဆိုတာ ေမြးရာပါ ဗီဇတခုမို႔ လူတိုင္း တုိင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ိုဳးကို ခ်စ္တတ္ၾကပါတယ္။ လူေတြ ကိုယ့္ရဲ႕ မိသားစုနဲ႔ ေဆြမ်ိဳးေတြကို ခ်စ္ခင္တြယ္တာၾကတယ္၊ ေမြးရပ္ဇာတိကို ခ်စ္ၾကတယ္ စတဲ့ အေျခခံ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ကေန နယ္ပယ္က်ယ္ျပန္႔လာတဲ့အခါ၊ တုိင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ိဳးကို ခ်စ္တတ္လာတယ္။ ဒါဟာ အင္မတန္ လူသားဆန္တဲ့ သဘာ၀တခု ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိလူမ်ိဴးရဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ထံုးစံေတြကို အျမတ္တနိဳး ေစာင့္ထိန္းလိုက္နာျခင္း၊ မိမိဘာသာတရား အဆံုးအမေတြကို လိုက္နာက်င့္သံုးျခင္း စတဲ့ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ ဘာသာခ်စ္ဟာ အင္မတန္ ရိုးစင္းျပီး ႏွစ္သက္ဖြယ္ေကာင္းပါတယ္။ ဒီလိုရိုးစင္းတဲ့ အမ်ိဳးဘာသာ ခ်စ္စိတ္ကို တဆင့့္ျမင့္လိုက္ရင္ မိမိလူမ်ိဳးေကာင္းစားေရး၊ မိမိယံုၾကည္ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာ ေရရွည္တည့္တံ့ ခိုင္ျမဲေရးအတြက္ အသင္းအဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ လာၾကတယ္။ အမ်ိဳးကိုခ်စ္တဲ့ ပင္ကိုယ္ဗီဇက ေစ့ေဆာ္မွဳေၾကာင့္ ကိုယ့္လူမ်ိဳးကို   ျမင့္ေအာင္ သာေအာင္ ၾကိဳးစားၾကတယ္။

သတိဥာဏ္ပညာ ျပည့္၀သူေတြက  ကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းျခင္း၊ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္းျဖင့္ လူမ်ိဳးဂုဏ္ကို ျမင့္ၾကတယ္။ ၾကင္နာတတ္ျခင္း၊ ကိုယ္ခ်င္းစာတတ္ျခင္း စတဲ့ ႏွလံုးရည္မ်ား ျပည့္စံုေစျခင္းျဖင့္ မိမိလူမ်ိဳးရဲ႕ အဆင့္အတန္းကို ျမင့္တင္ၾကတယ္။ သီလလံုျခံဳျခင္း၊ စိတ္သေဘာထား ၾကီးျမတ္ျခင္း၊ လူမ်ိဳးျခား ဘာသာျခားကို ေလစားခ်စ္ခင္ျခင္းျဖင့္ မိမိတို႔ ဘာသာတရားရဲ႕ ျမင့္ျမတ္ျခင္းကို ျပၾကတယ္။ ဘာသာတရား အဆံုးအမကို ကိုယ္၊ စိတ္၊ ႏွလံုး သံုးပါးနဲ႔ လိုက္နာက်င့္သံုးျပီး၊ မိမိတို႔ မ်ိဳးဆက္ေတြရဲ႕ ႏွလံုးသားမွာ ဘာသာတရား အဆံုးအမေတြ အျမစ္တြယ္ေနေအာင္ ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ ေပးၾကတယ္။ ဒီလို လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး အသိစိတ္ဓာတ္မ်ိဳး နိုးၾကားဖို႔က လူသားတိုင္းရဲ႕ ဘ၀ေပး တာ၀န္ တခုလို႔ ကၽြန္မ ယံုၾကည္ပါတယ္။

အလႊာ မျခားေသာအခါ

ျမန္မာျပည္မွာ အမွိဳက္ေကာက္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ၾကတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ကၽြန္မ စဥ္းစားမိတာေတြကို စာတပုဒ္ေရးလိုက္ ပါတယ္။ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕အလွကို အမွိဳက္ေတြက ဖံုးကြယ္ထားသလိုပဲ၊ ေလာကရဲ႕ တကယ့္အလွကို အလႊာေတြ၊ အေပၚယံ ပကာသနေတြဟာ ဖံုးကြယ္ထားၾကတယ္။ ျပည္သူေတြနဲ႔ တသားတည္းရွိတဲ့ အေမစုက အဲ့ဒီအလႊာေတြ ပကာသနေတြကို ဖယ္ရွားလိုက္ျပီး၊ ေလာကအလွကို ဖြင့္ျပလိုက္တယ္။ မိမိကိုယ္ကို အမ်ားျပည္သူနဲ႔ တတန္းတည္းထားျပီး၊ နိဳင္ငံသားေတြရဲ႕ တာ၀န္ကို ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္ျပတယ္။ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ျပီး ေနာက္လိုက္ငယ္သားေတြ လိုက္နာခ်င္ေအာင္ စံနမူနာေကာင္း ျပလိုက္တယ္။ အေမစုက သူ႔ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မွဳ အနဳပညာကို ပညာသားပါပါ ထုတ္သံုးလိုက္ပံုက သိပ္လွပါတယ္။ 

ကိုယ္တိုင္လည္း၀င္မပါ၊ သူမ်ားလုပ္တာကို အျပစ္ရွာ ေ၀ဖန္သူေတြကိုေတာ့ ကၽြန္မက ဘာမွမေျပာလိုဘူး။ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားမွဳကို အေပၚယံမဟုတ္ တကယ္၀ိုင္း၀န္းလုပ္ၾကတဲ့ သူေတြကို ခ်ီးက်ဳးပါတယ္။ တကယ္ကို ေလးစားပါတယ္။ အမွိဳက္ေကာက္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာကို အစျပဳျပီး၊ စည္းကမ္းတက် အမွိဳက္ျပစ္တတ္တဲ့ အက်င့္ေတြရွိလာေအာင္ ပညာေပးစည္းရံုးမွဳေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္နိဳင္ရင္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳဆီကို ဦးတည္ပါလိမ့္မယ္။ ျမင္မေကာင္းတဲ့ အမွိဳက္ပံုေတြ ေျမာင္းပုပ္ေတြ မရွိေတာ့ရင္ သဘာ၀အတိုင္းရွိေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အလွကို ျပန္ျမင္ရေတာ့မွာ။ ပတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းလို႔ ကူးစက္ေရာဂါ အနၱရာယ္ေတြလည္း ေလ်ာ့သြားေတာ့မယ္။ နိဳင္ငံသားေကာင္း ပီသာစြာ စည္းကမ္းရွိျခင္း၊ တာ၀န္သိတတ္ျခင္းစတဲ့ အရည္အေသြးေကာင္းေတြ ရွိလာပါလိမ့္မယ္။

ေခါင္လံုမွ တံစက္လံုမယ္၊ မိဘေကာင္းမွ သားသမီးေကာင္းမယ္လို႔ ငယ္ငယ္က အေမရိုက္သြင္း ေပးခဲ့တဲ့ အယူအဆက ကၽြန္မ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ စြဲေနပါတယ္။ မိဘေကာင္း၊ ဆရာေကာင္းေတြေၾကာင့္ ကၽြန္မ လူလားေျမာက္ခဲ့ ပါတယ္။ ကၽြန္မ ကိုယ္တိုင္ ဆရာျဖစ္လာတဲ့အခါ၊ ဆရာေကာင္းမွ တပည့္ေကာင္း မယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ကို စြဲကိုင္ထားပါတယ္။  မိဘေတြက သားသမီးေတြကို စံနမူနာေကာင္း ျပဖို႔လိုအပ္သလို၊ ဆရာသမားေတြက တပည့္ေတြကို စံနမူနာေကာင္းေတြ ျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔အတူပဲ တိုင္းျပည္တျပည္မွာ ေခါင္းေဆာင္က နိဳင္ငံသားေတြအတြက္ စံျပပုဂိၢဳလ္ ျဖစ္ရပါမယ္။  ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းမွ တိုင္းျပည္ေကာင္းမယ္ဆိုတာ ျငင္းလို႔မရတဲ့ အခ်က္ပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ ေခါင္းေဆာင္မေကာင္းလို႔ တိုင္းသူျပည္သားေတြ ဆင္းရဲတြင္း နက္ေနၾကတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း ရွိေနလွ်က္နဲ႔ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ မရတာကလည္း အင္မတန္ နစ္နာပါတယ္။

တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အၾကီးအကဲမ်ားနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားေတြဟာ ပေဒသရာဇ္ေခတ္က ရွင္ဘုရင္ မွဳးမတ္ေတြလို ျပည္သူေတြနဲ႔ လူတန္းစားအလႊာ ျခားမေနသင့္ပါဘူး။ လူတန္းစား အလႊာျခားေနရင္ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မွဳနဲ႔ အျပန္အလွန္ နားလည္မွဳ မရွိၾကတဲ့အတြက္ ယံုၾကည္မွဳကို တည္ေဆာက္ဖို႔ ခက္ပါတယ္။ ျပည္သူနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ၾကားမွာ အလႊာမျခားတဲ့အခါ ရင္းႏွီးပြင့္လင္းမွဳရွိတဲ့အတြက္ အျပန္အလွန္နားလည္မွဳကို ရနိဳင္တယ္။ တဦးကိုတဦး နားလည္တဲ့အခါ၊ ယံုၾကည္မွဳေတြ ခိုင္ျမဲလာမယ္။ လူတေယာက္စီတိုင္းကို မိမိကိုယ္နဲ႔ ထပ္တူ တန္ဖိုးထား တတ္လာမယ္။ ဒီမူကို က်င့္သံုးတဲ့ အေမစုနဲ႔ ျပည္သူေတြၾကားမွာ အလႊာျခားမေနသည့္အတြက္ အျမင္ေတြၾကည္လင္ ပြင့္လင္းပါတယ္။ 

ကၽြန္မ ေက်ာင္းျပီးခါစက ရန္ကုန္မွာ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးသင္တန္း တခုတက္ဖူးပါတယ္။ သင္တန္းဆရာ ေဆြးေႏြးသြားတဲ့ အခ်က္တခုကို သတိရမိပါတယ္။ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ ေဖာ္နိဳင္ဖို႔ ျပည္သူလူထု ပါ၀င္လာေအာင္ စည္းရံုးနိဳင္ရပါမယ္။ ျပည္သူလုထုက စိတ္အားထက္သန္စြာ ပါ၀င္လာေစဖို႔ အမိန္႔အာဏာသံုးရင္ မေအာင္ျမင္နိဳင္ဘူး။ Live with them, talk to them လို႔ဆိုပါတယ္။ လူထုနဲ႔ အတူေန၊ သူတို႔အသံကို နားေထာင္၊ ျပီးရင္သူတို႔နဲ႔ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးရင္း လူထုက နားလည္လက္ခံလာေအာင္ စည္းရံုးရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လူထုနဲ႔ အတူေနတဲ့အခါ သူတို႔ရဲ႕ဘ၀၊ သူတို႔သေဘာထားကို ပိုျပီးနားလည္လာပါတယ္။

ျပည္သူ႔အသံကို အျမဲနားေထာင္ျပီး၊ ျပည္သူေတြနဲ႔ တသားတည္း ျဖစ္ေနတဲ့ အေမစုက ျပည္သူေတြရဲ႕ သေဘာထားကို နားလည္တယ္။ ေအာက္ေျခက လူေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျမင္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ပံ့ပိုးကူညီေပးျပီး၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြ ျမင့္တင္ေပးဖို႔ အားထုတ္တယ္။ လူထုစြမ္းအားနဲ႔ တိုင္းျပည္ကို တည္ေဆာက္နိဳင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္။ လူေတြရဲ႕ စိတ္သေဘာကို နားလည္တဲ့ အေမစုက ျပည္သူေတြကို ယံုတယ္လို႔ မၾကာခဏ ေျပာတာကို ၾကားေနရတယ္။ ယံုၾကည္ခံရတဲ့အခါ လူေတြက ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ပိုျပီးယံုၾကည္မွဳ ရွိလာပါတယ္။ ငါလည္း တေထာင့္ တေနရာက ၀င္ပါနိဳင္တယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္မ်ိဳး ရွိလာတယ္။ ယံုၾကည္ခံရတဲ့အခါ တာ၀န္ယူလိုစိတ္လည္း ရွိလာပါတယ္။ 

ကၽြန္မတို႔ တာ၀န္ေက်ခဲ့ ၾကတယ္

သမိုင္းမွတ္တိုင္တခုျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ကၽြန္မ အပါအ၀င္ တာ၀န္ေက်ခဲ့ၾကေသာ ျမန္မာနိဳင္ငံသား အားလံုးကို ဂုဏ္ျပဳမွတ္တမ္းစာတပုဒ္ ေရးလိုက္ပါတယ္။ ျပည္သူတေယာက္က ျပည္သူေတြကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့စာ၊ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ျပန္ျပီးဂုဏ္ျပဳစာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့သမိုင္းတေလွ်ာက္လံုးမွာ ျပည္သူေတြ တာ၀န္ေက်ခဲ့ၾကတယ္လို႔ နိဳင္ငံေရးသမားေတြ သံုးသပ္ၾကတဲ့အတိုင္း၊ ၂၀၁၅မွာ ျပည္သူတရပ္လံုးနဲ႔အတူ တာ၀န္ေက်ခြင့္ ရခဲ့တာကို ကၽြန္မ ေက်နပ္ပါတယ္၊၊ ေနာင္မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး၊ အသဲၾကားက မဲျပားေတြကို ပံုေအာေပးခဲ့ၾကသူ အားလံုးကို ေလးစားဂုဏ္ယူပါတယ္။

မွတ္မွတ္ရရ တသက္လံုးမွာ ဒီတၾကိမ္တည္း မဲေပးခြင္ ့ၾကံဳပါေသးတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ကၽြန္မ ၅တန္းပဲ ရွိေသးတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက မဲမေပးခဲ့ဘူး။ ဒီတၾကိမ္ေတာ့ အမိအရ မဲေပးခ်င္လြန္းလို႔။ ဆာဘားကေန ကြာလာလမ္ပူ၊ ကြာလာလမ္ပူကေန ရန္ကုန္၊ ေလယဥ္ခရီးစရိတ္ အကုန္ခံျပီး မဲျပန္ေပးခဲ့ ပါတယ္။ ပထမအၾကိမ္ မဲစာရင္းမွာ ကၽြန္မ နံမယ္မပါလို႔ ျပန္ေလွ်ာက္ရတယ္။ ကိုယ္တိုင္လည္း မဲထည့္ရင္း၊ နီးစပ္ရာ ေဆြမ်ိဳးေတြကို စည္းရံုးဖို႔ စိတ္ကူးနဲ႔ ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ရြာျပန္ေရာက္ေတာ့ ကၽြန္မ ေဆြမ်ိဳးေတြကို ဘာမွေျပာစရာ မလိုဘူး၊ အေမစု ဘက္ေတာ္သားေတြ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ေက်းလက္ေတာရြာက လူေတြအမ်ားစုဟာ ယံုၾကည္အားကိုးရေသာ အစိုးရနဲ႔ မၾကံဳဘူးေတာ့ အစိုးရကို မယံုခ်င္ၾကဘူး။ ကိုယ္လုပ္မွ ကိုယ္စားရမယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ နိဳင္ငံေရးကို စိတ္မ၀င္းစား ၾကဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေျပာင္းအလဲကို ျမင္ခ်င္လို႔ NLD ကို မဲေပးခဲ့ၾကတယ္။ နားလည္တဲ့လူေတြက အေမစုနဲ႔ အေမစုကို ၀န္းရံၾကသူေတြကို ယံုၾကည္လို႔ မဲေပးၾကတယ္။ 

ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မွီ ကာလေတြမွာ NLD ေအာင္နိဳင္ေရးအတြက္ အခ်ိန္ကုန္ခံ၊ ဖုန္းေဘလ္ အကုန္ခံျပီး၊ နီးစပ္ရာ အခ်င္းခ်င္း မဲဆြယ္ၾကတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ ေဖ့စ္ဘြတ္ စာမ်က္ႏွာကေန ပညာေပးမဲဆြယ္ၾကတယ္။ ျမိဳ႕ေပၚက အျမင္က်ယ္သူေတြက ရြာက အသိေဆြမ်ိဳးေတြကို လွမ္းဆြယ္ၾကတယ္။ အနဳပညာရွင္ေတြ၊ စာေပပညာရွင္ေတြ အမ်ားစု ျပည္သူေတြရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ဖြင္႔ေပးခဲ့ ၾကတယ္။ ျပည္သူေတြကို အားကိုးျပီး နိဳင္ငံေရးလုပ္တဲ့ အေမအိုကိုယ္တိုင္ အပင္ပန္းခံျပီး၊ ျမန္မာျပည္အႏွံ႕ နယ္လွည့္ျပီး ေဟာေျပာစည္းရံုး ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ိဳ႕ရြာေတြမွာ မဲထည့္နည္း ပညာေပးမွဳ အားနည္းပါတယ္။ နံဳျခာတဲ့ ရြာသားေတြ တံဆိပ္တံုးထုျပီး မဲေပးရေတာ့ ပယ္မဲျဖစ္သြားတာ အေတာ္မ်ားပါတယ္။ မဲထည့္ပံုထည့္နည္းကို တအိမ္၀င္ တအိမ္ထြက္ လိုက္ျပေပးထားတဲ့ ကၽြန္မတို႔ ရြာမွာေတာင္ ပယ္မဲေတြ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ရြာက မဲရံုေတြမွာ ကိုယ္စားတံဆိပ္တံုး ထုေပးလို႔ ျပသနာတက္တာေတြ ရွိပါတယ္။